Oproep na fataal spookrijderongeluk A79: maak wegennet senioren-proof

Deskundigen vinden dat het wegennet versimpeld moet worden, zodat ouderen veiliger de weg op kunnen. Zij reageren daarmee op het noodlottige ongeval vanochtend met een spookrijder van 87 die frontaal op een tegenligger botste. De man en een moeder van 39 kwamen om het leven, haar drie kinderen raakten zwaargewond.

Ragnhild Davidse deed namens de Stichting Wetenschap Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) veel onderzoek naar de rol van ouderen in het verkeer. Er zijn verkeerssituaties die moeilijker zijn voor ouderen, zegt zij. "Denk aan drukke kruispunten of toeritten die slecht van elkaar te onderscheiden zijn. Dan zie je dat ouderen vaker de fout ingaan."

Verwarring bij toeritten is een fenomeen dat hoogleraar verkeerskunde Henk van Zuylen herkent. Met zijn 71 jaar merkt ook hij dat hij minder scherp wordt in het verkeer. Hij vindt dat er te veel indrukken zijn als je achter het stuur zit.

De borden die langs de weg staan waarop een stopbord staat met de tekst 'ga terug' zijn niet altijd even tactisch geplaatst, vindt Van Zuylen. "Soms staat er maar een en dan is het bij een toerit maar de vraag of het om de linker- of rechterrijbaan gaat. Je komt er misschien wel snel achter, maar toch kost het tijd. En tijd is kostbaar in het verkeer."

Wegbeheerders zijn volgens Davidse continu bezig om dit soort situaties te verbeteren. Dat is hoognodig, stelt zij. "Het is belangrijk dat, zeker gezien de vergrijzing, het wegennet senioren-proof wordt. Als het namelijk voor ouderen goed te doen is, dan werkt het ook voor jongeren."

Zo is het volgens Davidse belangrijk dat het contrast van de wegmarkeringen goed te zien is. "Ouderen vinden het lastig om die verschillen te zien." Ook stelt ze dat het voor veel ouderen fijn is als verschillende verkeerssituaties ruim van tevoren worden aangekondigd.

Het aantal mensen ouder dan 85 jaar met een auto is de afgelopen 15 jaar gestegen van 21.000 naar 72.000. Over tien jaar zullen er in Nederland waarschijnlijk 10 procent meer auto's rijden door de vergijzing, omdat ouderen mobiel willen blijven. Wel rijden Nederlanders gemiddeld de helft minder kilometers zodra ze met pensioen zijn gegaan.

Hoe wordt rijvaardigheid op late leeftijd gekeurd?

Verloopt je rijbewijs op of na je 75ste verjaardag, dan moet je gekeurd worden. Voor verlenging moet je dan eerst langs bij de dokter voor een medische verklaring. Als het nodig is (bijvoorbeeld bij slechte ogen) wordt bij het CBR een praktijktest gedaan.

1 procent van de bijna 100.000 aanvragers werd vorig jaar ongeschikt bevonden. 41 procent wordt beoordeeld als geschikt met een beperking. Denk daarbij aan een kortere geldigheid van het rijbewijs of een aantekening op het rijbewijs, zoals enkel nog mogen rijden met een automaat of het moeten dragen van een bril.

Volgens Koos Spee, voormalig landelijk verkeersofficier van justitie, is de keuring niet streng genoeg. "Er wordt alleen gekeken naar de meest basale dingen", zei hij eerder tegen Nieuwsuur. "Natuurlijk zullen de ogen en oren worden getest, net als de algehele lichamelijke gesteldheid, maar het is geen echt diepgaande keuring."

Zo kunnen mensen met beginnende dementie er nu doorheen glippen. "Je bent niet verplicht dat te melden bij de keuring, maar mensen die daaraan lijden, kunnen in korte tijd erg achteruit gaan." De periode van vijf jaar tot de volgende keuring is dan veel te lang, zegt Spee.

Het CBR denkt dat het aantal rijtesten de komende jaren door de vergrijzing sterk zal stijgen.