Pietendocumentaire Blackface moet ogen openen
De veelbesproken CNN-documentaire Blackface is vandaag in première gegaan. In deze 15 minuten durende film stelt de Amerikaan Roger Ross Williams Zwarte Piet ter discussie.
Williams was geschokt toen hij voor het eerst Zwarte Piet zag. Elke keer als hij hem ziet, ervaart hij het uiterlijk als een belediging. Hij vindt dat zijn huidskleur en afkomst worden geparodieerd. "Hoe vaak ik hem ook zie, dat gevoel blijft hetzelfde", zei Williams in NOS Radio 1 Journaal.
Hij wil Nederland wakker schudden met de documentaire en laten zien dat sommige mensen zich gediscrimineerd voelen. Tegelijkertijd wil hij de voorstanders van Zwarte Piet niet veroordelen of in een hoek zetten. Hij hoopt dat de documentaire ertoe leidt dat voor- en tegenstanders met elkaar gaan praten en tot het inzicht komen dat Zwarte Piet moet veranderen.
De titel Blackface verwijst naar een Amerikaanse theatervorm uit de 19e eeuw, waarbij blanke artiesten een stereotiep beeld van zwarten neerzetten. De toneelspelers schminkten hun gezicht zwart, droegen wollige pruiken en benadrukten hun lippen met lippenstift.
Met de invoering van de wet die een einde maakte aan de ongelijke behandeling van zwarten in de VS, kwam in de jaren zestig ook een eind aan deze theatervorm.
Onderwijs
De filmmaker begrijpt dat het tijd kost om de zwartepietentraditie te veranderen. Hij ziet hier een rol weggelegd voor de Nederlandse overheid. Dit in tegenstelling tot premier Rutte, die in augustus nog zei dat Zwarte Piet geen staatsaangelegenheid is. Rutte reageerde op het VN-rapport over de uitbanning van rassendiscriminatie. Daarin zegt de VN dat de regering ervoor moet zorgen dat Zwarte Piet verandert.
Williams vindt dat de Nederlandse overheid zich niet langer afzijdig kan houden en een leidende rol moet nemen. Dat kan volgens hem door Zwarte Piet te verbieden tijdens door gemeenten georganiseerde intochten. Daarnaast moet er op scholen meer aandacht worden besteed aan het slavernijverleden van Nederland, zegt Williams.
Karikatuur
Het liefst ziet de documentairemaker het hele uiterlijk van Zwarte Piet veranderen. "Zodat niemand zich beledigd voelt." De veranderingen die afgelopen jaar zijn doorgevoerd juicht hij toe, maar hij plaatst er wel een kanttekening bij: "Je kunt niet de kleur veranderen en wel het kroeshaar en oorbellen behouden", zegt hij. "Dan blijft het een karikatuur van een slaaf."
Williams verwacht dat Blackface zal leiden tot heftige reacties in het buitenland. Hij hoopt dat daarmee de internationale druk op Nederland toeneemt om Zwarte Piet te veranderen.
De CNN-documentaire is niet de eerste productie van Williams. Voor Blackface maakte hij onder meer de documentaire Music by Prudence, over een 21-jarige gehandicapte Zimbabwaanse singer-songwriter. Daarmee won hij in 2010 een Oscar.