Máxima tussen de microben

Artis zal in zijn 176-jarige bestaan geen exotischer dier hebben getoond dan het beerdiertje, een millimeter groot, vanaf vandaag te zien in de nieuwe attractie Micropia, pal naast de dierentuin. Extreme hitte of kou, gebrek aan zuurstof, niets lijkt deze beerdiertjes te deren. Stuur ze aan de buitenkant van een raket de ruimte in en ze komen levend terug.

Micropia is de eerste plek ter wereld waar het leven op microscopisch niveau zichtbaar wordt gemaakt. Virussen, schimmels, bacteriën en ander microscopisch leven zijn te zien in de nieuwe microdierentuin. Koningin Máxima opende het museum vanmiddag.

Tongzoen

Artis-directeur Haig Balian droomde al over het project sinds hij in 2003 bij de dierentuin ging werken. "Ik vroeg me af wat ik met Artis wilde. Is het alleen een mausoleum voor uitstervende dieren?", was zijn cynische vraag.

"Ik bedacht me: ik wil mijn kinderen laten zien wat er gebeurt tijdens een tongzoen. In je mond zitten 700 verschillende soorten bacteriën, maar wat er precies gebeurt tijdens zo'n zoen weten we niet." In Micropia kan de bezoeker die wereld, dichtbij maar o zo vreemd, ontdekken. "Ik verbaas me dat niemand ooit zoiets bedacht heeft."

Pokken, ebola, hiv

Toch was het nog moeilijk om de juiste organismen te verzamelen. Er zijn zo veel soorten, welke verdienen een plekje? Ook moesten er mogelijkheden worden gevonden om gevaarlijke virussen als pokken, ebola of hiv te kunnen laten zien. "Je wilt mensen tenslotte niet ziek maken." De oplossing: enorme uitvergrotingen in glas.

Alle middelen worden aangewend om het onzichtbare aantrekkelijk zichtbaar te maken: speciaal ontwikkelde 3d-kijkers, een wand met petrischaaltjes vol culturen en een opstelling met verschillende soorten poep. "Je moet oppassen dat het geen huiswerk wordt. Mensen willen niet alleen door een microscoop kijken."

Onmisbaar

Ondanks alle hypermoderne apparatuur, volgt Micropia het motto dat Artis zich bijna twee eeuwen geleden stelde: burgers kennis laten maken met de natuur. Dit keer zijn het alleen geen dieren van ver weg, maar organismen uit je eigen lichaam.

"Je bent zelf onderdeel van de natuur. De mens is een habitat", zegt Balian. En dus maak je in Micropia kennis met enkele van de honderdduizendmiljard micro-organismen die je met je meedraagt, zoals de bacteriën die onmisbaar zijn voor je spijsvertering. "Je bent helemaal geen individu, het is een symbiose."

Daarnaast zijn er voorbeelden uit het dierenrijk, zoals de hengelvissen die met lichtgevende microben hun prooi lokken. Er is ook een bak vol parasolmieren, die schimmels kweken voor hun jongen.

Nieuw tijdperk

Balian wil dat mensen anders over die microwereld gaan denken. Onbekend maakt immers onbemind, en dat is zonde, meent hij. "Mensen denken: bah, een virus, daar word je ziek van. Onzin, dat Volksempfinden. Als je op basis van dat gevoel innovaties met gebruik van micro-organismen tegenhoudt, is het een ramp. Ons voortbestaan hangt ervan af."

Hij ziet de recente doorbraken in de microbiologie als het begin van een nieuw tijdperk. "99 procent van al het leven op aarde is nog onbekend. Daar ligt een bron die we nog niet goed hebben aangeboord."

In Micropia is daarom ook aandacht voor bacteriën die schadelijke insecten bestrijden, virussen die helpen nieuwe medicijnen te maken en microscopische alternatieve energiebronnen.

"Er komen enorme veranderingen aan, het is als het begin van het computertijdperk. Ik vergelijk het wel eens met Steve Jobs die zijn garage uit loopt. Niemand weet nog wat we precies gaan doen."