"Prins praat platter dan Beatrix"

Prins Willem-Alexander spreekt een ander Nederlands dan zijn moeder. Na de troonswisseling is het gedaan met het 'koninginnen-Nederlands', schrijft het maandblad Onze Taal in een nummer dat grotendeels is gewijd aan de taal van de Oranjes.

De nieuwe koning spreekt "gewonere taal, met zelfs een scheutje plat Haags erin", oordeelt taalkundige Marc van Oostendorp in het blad. Het is "de taal van zijn generatiegenoten".

Plat Haags

"Prinses Beatrix werd net als haar moeder nog beschermd opgevoed, maar heeft haar zoons voor zover dat mogelijk was een 'gewone' opvoeding gegeven, op 'gewone' scholen en in contact met 'gewone' mensen", schrijft Van Oostendorp. Daardoor nam Willem-Alexander ook hun taaleigenaardigheden over. Thuis spraken de broers zelfs wel eens plat Haags, tot ergernis van Beatrix.

Van Oostendorp wijst op een filmpje van de prins waarin hij elke uitspreekt als 'elleke' en trappelen als 'trappelih'. In dat laatste woord ontbreekt bijvoorbeeld de iets geforceerde slot-n van zijn moeder.

Sacha de Boer

Toch klinkt er ook nog wel een beetje upperclass door in zijn taalgebruik. "Hij doet zijn mond net iets wijder open dan andere sprekers van het Nederlands. Hij zegt weliswaar geen 'wal' in plaats van 'wel', maar het zweemt er af en toe wel naar."

"Ook zijn ij en ei blijven af en toe nog altijd heel keurig; er is geen spoor van een Poldernederlandse 'tajd' of 'bajden' te herkennen", somt Van Oostendorp op. De brouwende r van Beatrix heeft de prins niet. "De r van Willem-Alexander ligt veel dichter bij die van Sacha de Boer en daarmee bij die van zijn leeftijdgenoten."

"Noe" werd "nu"

In het nummer wordt ook het Nederlands van Máxima onder loep genomen. Schrijver René Appel vond het in 2001 al goed en nu is het volgens hem alleen maar beter.

"Zei ze in 2001 nog 'noe' in plaats van 'nu', in 2013 is het een perfect Nederlands 'nu'", geeft Appel als voorbeeld. Ook de spreektaal beheerst Máxima prima, bijvoorbeeld door het gebruik van kleine hulpwoordjes als 'hartstikke'.

9,5

Kleinere foutjes doen daar nauwelijks afbreuk aan, meent Appel. "Een enkele keer maakt ze een fout met het woordaccent, bijvoorbeeld als ze het heeft over 'geld overmáken' in plaats van 'geld óvermaken'." Ook problemen met de woordvolgorde of wederkerend werkwoorden vallen hem mee.

Appel geeft Máxima een hoog rapportcijfer. "Als ze in 2002 een 8 kreeg voor haar Nederlands, dan verdient ze nu een 9. Ach, laten we niet kinderachtig zijn: we maken er een 9,5 van."