Beëdiging in andere monarchieën

Door verslaggever Menno Reemeijer

Voor het eerst in de bijna 200-jarige geschiedenis van het Nederlandse koningshuis wordt de beëdiging van een kabinet in de openbaarheid gehouden. Dat wil zeggen; er staat een camera bij. Niet van de NOS, RTL of SBS, maar van de Rijksvoorlichtingsdienst. De omroepen mogen deze beelden uitzenden, maar dat maakt het niet minder bijzonder. Voor Nederland, want in andere landen gebeurt dat al langer.

België

In België trad vorig jaar december de regering van premier Di Rupo aan. In het Koninklijk Paleis in Laken legde de nieuwe premier de eed af in drie talen: Frans, Nederlands en Duits. "Ik zweer trouwheid aan de koning, gehoorzaamheid aan de grondwet en aan de wetten van het Belgische volk", zei hij in het Nederlands. De Franstalige Di Rupo las de Duitse tekst voor vanaf een briefje. Nauwkeurig vastgelegd door een bataljon fotografen en cameraploegen.

Spanje

Ook in Spanje kennen ze die openbaarheid al langer. Iedere minister legt met de hand op de bijbel de eed af, of spreekt de belofte uit. Voor het oog van de camera's en de koning, koningin en premier. Alles is live te volgen op TV.

Zweden

Maar er zijn ook landen en monarchieën waar dat niet gebeurt. In Zweden speelt koning Carl Gustav politiek geen enkele rol, ook niet bij een beëdiging. In Zweden heeft de monarch puur een ceremoniële rol. Vanuit de Nederlandse politiek wordt daar vaak naar verwezen als er gesproken wordt over het Scandinavisch model waar onze monarchie naar toe zou moeten. Met name D66, PVV en SP zijn hier voorstander van.

Denemarken

In Noorwegen en Denemarken is dat weer heel anders. Dat komt omdat de vorst daar nog wel degelijk betrokken is bij de politiek. In Denemarken speelt koningin Margaretha ook nog een rol bij de formatie. De partijvoorzitters komen eerst langs bij de koningin om aan te geven wie zij als regeringsleider wensen. Daarna wordt de regering samengesteld en wordt het hele kabinet bij de koningin ontvangen.

Noorwegen

Ook in Noorwegen wordt de regering beëdigd bij de koning. Een parlement zit in Noorwegen altijd zijn termijn van 4 jaar uit, vervroegde verkiezingen zijn uitgesloten. Een nieuwe regering is pas mogelijk als er met hetzelfde parlement een regeringsleider kan worden aangeduid. De koning benoemt pas een nieuwe premier als er een werkbaar alternatief is. Aftreden kan niet als er geen alternatieve meerderheid met hetzelfde parlement is.

Maar de beëdiging is in beide landen achter gesloten deuren, net zoals het tot vandaag in Nederland was.