"Stop-knop ICT bespaart miljoenen"

"Je moet een ICT-project niet laten doormodderen, maar tijdig kunnen stoppen." Alleen dan kun je exploderende kosten bedwingen, zegt professor Hans Mulder van de Antwerpse Management School.

Mulder blikte in het NOS Radio 1 Journaal vooruit op het rapport van een Tweede Kamercommissie dat deze ochtend verschijnt. Hij werkte mee aan het onderzoek dat nodig was na geldverslindende ICT-projecten als de invoering van de OV-chipkaart en het communicatiesysteem C2000 voor hulpdiensten.

Verwacht u stevige conclusies?

"Ja, ik denk dat de commissie dat zeker zal doen. Vooral ook rekening houdend met wat we gezien hebben in het buitenland. In Engeland hebben hoorzittingen in 2011 veel opgeleverd. Dus de verwachting is dat hoorzittingen hier in Nederland tot forse aanbevelingen zullen leiden."

Is het in Engeland na die hoorzittingen beter gegaan?

"Er zijn wat opmerkelijke dingen veranderd. Voor die tijd ging tachtig procent van het ICT-budget van de Britse overheid naar elf verschillende organisaties. Naderhand is dat veranderd door ook veel meer kleine bedrijven toe te staan om mee te dingen. Dat is goed geweest voor de snelheid en kwaliteit van de projecten."

Dus meer en bredere kennis was de oplossing?

"Er zijn meerdere oplossingen. In de Verenigde Staten is bijvoorbeeld een stop-knop geïntroduceerd. Daarmee kun je projecten eerder beëindigen in plaats van ze te laten doormodderen. Er zijn wereldwijd allerlei oplossingen, en ik weet zeker dat we die in Nederland gaan terugzien in de aanbevelingen van de commissie."

Zo'n stop-knop gaat er komen?

"Ja, onder andere. Maar ook moeten projecten niet te groot worden. We hebben in het verleden gezien dat bij projecten van meer dan 10 miljoen euro de kans zeer gering is dat die op tijd worden afgeleverd en binnen de kosten blijven. Bij de Nederlandse overheid heb je het dan over 7 procent aan projecten die binnen de tijd en de kosten gerealiseerd moeten worden. Ook dat zou een aanbeveling moeten zijn."

U bent internationaal onderzoeker op dit gebied? Gaat het wereldwijd regelmatig mis?

"Ja, er zijn zeer aansprekende voorbeelden. In Australië bijvoorbeeld was een loonsysteem geïntroduceerd voor overheidspersoneel. Dat startte met 6 miljoen Australische dollars, en eindigde met 1,2 miljard dollar. Daar schrik je natuurlijk enorm van."

Hoe is het mogelijk?

"Ik denk dat de omvang van een project heel bepalend is. Ook tijdig kunnen stoppen is belangrijk. Daarom moet je tussentijds een aantal checks inbouwen. Je moet kunnen vaststellen of het project de benodigde waarde toevoegt. Te vaak kijkt men naar de tijd en de kosten alleen. Maar je moet ook kunnen sturen op de vraag wat het voor de burger uiteindelijk gaat opleveren."