"Meer vrijheid pensioenen nodig"

Collectieve pensioenen bieden steeds minder voordelen ten opzichte van individuele regelingen en maatwerk. Het Centraal Planbureau (CPB) en onderzoeksinstituut Netspar concluderen dat op basis van een gezamenlijk onderzoek.

Iemand die meedoet aan een collectieve pensioenregeling heeft in de toekomst na zijn pensionering vaak nauwelijks meer inkomen dan iemand die het zelf heeft geregeld, verwachten de onderzoekers.

Er zijn in verhouding steeds meer mensen met een ouderdomspensioen, dus de pensioenfondsen moeten steeds meer uitkeren, terwijl steeds minder mensen premie betalen. En de arbeidsmarkt wordt steeds flexibeler: je hele carrière bij dezelfde werkgever pensioen opbouwen wordt steeds minder gebruikelijk. Daardoor ontstaan er volgens de onderzoekers knelpunten.

Maatwerk

Want in Nederland is er vergeleken bij andere landen weinig ruimte voor individueel maatwerk en eigen keuzes, terwijl daar wel meer behoefte aan is. Bijvoorbeeld door minder pensioenpremie te betalen en het uitgespaarde geld te gebruiken voor het aflossen van de hypotheek.

De onderzoekers waarschuwen wel voor de risico's van individuele regelingen. Mensen zouden "vanwege kortzichtigheid uit zichzelf te weinig premie inleggen voor een adequaat pensioen". En dat doet pijn nadat ze gepensioneerd zijn. Daarom suggereren de onderzoekers om de keuzevrijheid beperkt uit te breiden met "goede standaardopties".

Extraatje

Om maatwerk mogelijk te maken zou het pensioenstelsel eerlijker moeten worden. Hoger opgeleiden bijvoorbeeld betalen niet meer premie dan laagopgeleiden, terwijl ze vaak langer leven en dus meer pensioen krijgen uitgekeerd. En mensen die al op jonge leeftijd pensioen opbouwen krijgen geen extraatje, terwijl hun geld veel langer belegd kan worden.

Het Nederlandse pensioenstelsel, waarin werknemers zelf voor hun pensioen sparen, is wel goed, zegt het CPB. Maar de vergrijzing en de individualisering vereisen een debat over aanpassingen, denken de onderzoekers.