President Kenia voor Strafhof

Voor het eerst verschijnt vandaag een president voor het Internationaal Strafhof in Den Haag: Uhuru Kenyatta, president van Kenia. Of dat goed nieuws is voor het hof is nog maar de vraag. De hoofdaanklager heeft zo weinig bewijzen tegen Kenyatta kunnen verzamelen, dat het proces waarschijnlijk wordt stopgezet.

Kenyatta wordt verdacht van misdaden tegen de menselijkheid tijdens het verkiezingsgeweld in 2007, samen met zijn vice-president William Ruto. 1200 Kenianen werden gedood, honderdduizenden sloegen op de vlucht.

De twee leiders van rivaliserende etnische groepen zouden hebben aangezet tot moord, verkrachting en deportatie. Toch kozen de Kenianen vorig jaar Kenyatta en Ruto, die zich inmiddels hadden verzoend, tot president en vice-president.

Meer dan honderd parlementsleden en sympathisanten zijn nu meegereisd met Kenyatta, die op het vliegveld van Nairobi gewoon als burger incheckte voor een lijnvlucht naar Den Haag. Hij heeft zijn presidentschap tijdelijk neergelegd, omdat hij alleen als privépersoon voor het Strafhof wilde verschijnen.

Arrestatiebevel

Kenyatta houdt vol dat hij onschuldig is en dat hij slachtoffer is van een obsessie van het Strafhof met Afrikaanse leiders. "De mensen die mij beschuldigen, schetsen een schandelijk beeld van de meeste Afrikaanse leiders, als belichamingen van corruptie en straffeloosheid", zei hij maandag tegen het parlement in Nairobi, voordat hij zijn presidentschap tijdelijk overdroeg aan Ruto.

Tot nu toe weigerde president Kenyatta naar Den Haag te gaan, omdat hij vindt dat zittende presidenten onschendbaar moeten zijn voor het Internationaal Strafhof. Zijn meeste collega's in Afrika steunen hem in die mening, waardoor bijvoorbeeld de Sudanese president Bashir ongehinderd kan rondreizen op het continent, ook al is er een internationaal arrestatiebevel tegen hem.

Kenyatta riskeerde zelf ook een arrestatiebevel als hij nu niet zou komen. Dat zou schadelijk zijn voor Kenia's diplomatieke en economische betrekkingen. Vandaar de truc die Kenyatta nu toepast om als burger te komen.

Getuigen vermoord

Hij lijkt weinig te vrezen te hebben, aangezien de hoofdaanklager vrijwel geen bewijzen tegen hem heeft. Volgens deskundigen zijn getuigen tegen Kenyatta onder druk gezet en in sommige gevallen zelfs vermoord. Daarnaast heeft de Keniaanse regering nauwelijks voldaan aan verzoeken van het Strafhof om informatie te leveren, zoals bank- en telefoonafschriften.

Afgelopen maand vroeg de aanklager daarom of de zaak voor onbepaalde tijd kan worden uitgesteld, wat in de praktijk zou kunnen neerkomen op een permanent uitstel.

Dan ligt de schuld voor het mislukken van de zaak bij de Keniaanse autoriteiten, die te weinig informatie leverden. Dat zou weer minder gênant zijn voor het Strafhof dan als de zaak wordt geseponeerd, zoals Kenyatta eist.

Tegenvaller voor strafhof

Maar volgens correspondent Kees Broere lijken de rechters van het hof weinig keus te hebben. "Als je kijkt naar hoe deze zaak tot nu toe is gegaan, kunnen de rechters niet veel anders dan de zaak stopzetten. Ze kunnen de hoofdaanklager moeilijk oneindig veel langer de tijd geven haar zaakjes voor elkaar te krijgen."

Vandaag verschijnt Kenyatta voor een statusconferentie, een hoorzitting over de voortgang. Onduidelijk is wanneer de rechters besluiten of de zaak doorgaat, wordt uitgesteld of zelfs geseponeerd. Maar het wordt vermoedelijk opnieuw een zware tegenvaller voor het Internationaal Strafhof.

Sinds de oprichting elf jaar geleden, zijn alleen twee relatief onbekende Congolese krijgsheren veroordeeld.