Zeeuwse boertjes en grasjes tellen
Door verslaggever Roel Pauw
Een zacht windje blaast in onze rug terwijl we vanaf een duin over de Zeeuwse akkers turen. Af en toe komt er een plukje vogels aanvliegen. Kijk daar, vier boertjes. En heb je die grasjes al genoteerd? Vogelaars onder elkaar noemen boerenzwaluwen boertjes en graspiepers grasjes.
Pim Wolf, Thomas Luiten en Gerard Troost zijn hardcore vogeltellers. Als ze niet op De Nolle bij Vlissingen staan om zangvogeltjes te tellen dan zijn ze in Westkapelle te vinden. Dan hopen ze voorbijtrekkende zeevogels te zien die binnen het bereik van hun telescopen zijn geblazen. Alleen bij gunstige wind, "liefst drie dagen noordwest 9".
1000 telposten
De resultaten van hun telwerk zijn te vinden op de website trektellen.nl. Daar staan ook de tellingen van Het Hazewater (Leusden), Sagalvasho (Georgië), Cap Gris Nez (Frankrijk) en ga zo maar door. Alles bij elkaar 1000 telposten en 200 vogelringstations.
Bedenker van de site is Gerard Troost. Het begon ermee dat andere vogelaars graag wilden weten wat er hier in Zeeland allemaal te zien was. Daarna vroegen ze of ze ook hun eigen gegevens op de site mochten vermelden en de volgende stap was dat enthousiaste vogelaars hele nieuwe telposten gingen inrichten. "We groeien nog steeds. Over een paar weken gaan we over de miljoen tel-uren heen."
Op dit moment staan er 421.504.008 vogels in de database. Elke dag komen er tienduizenden nieuwe bij. Eind volgend jaar wordt de grens van een half miljard gepasseerd.
Wetenschappelijk
De meeste tellingen worden verricht door amateurs, maar dat neemt niet weg dat die enorme bak gegevens inmiddels ook wetenschappelijke waarde heeft. Troost: "Wij hebben het komen en gaan van de boerenzwaluw over een periode van 30 jaar kunnen volgen".
Uit die gegevens blijkt heel duidelijk dat deze vogels zich aanpassen aan de klimaatverandering. "Ze komen nu gemiddeld tien dagen eerder terug in Nederland, dat is een serieus verschil. Je kunt ook bestanden aan elkaar koppelen. Dankzij inzicht in de trekbewegingen van de roodkeelduiker en de drieteenmeeuw weet je dat ook de sprot in een vast patroon door de Noordzee zwemt."
Zeldzame soorten
Je ziet ook treurige trends. Pim Wolf: "Najaarstelposten hadden in het verleden tientallen tot wel honderden zomertortels per trekseizoen. Dat is nu gereduceerd tot een enkeling. In de lijstjes op de website worden ze vetgedrukt weergegeven als zeldzame soort."
Omdat Nederland een doorgangsgebied is voor vogels uit grote delen van Noord- en Oost-Europa, weet je dat zo'n soort er over de hele linie beroerd voorstaat. Thomas Luiten: "Heb je dan een aantal slechte jaren achter elkaar, dan weet je dat er wat mis is. Als je erachter kunt komen wat, dan kun je maatregelen nemen. Dat is ook de reden dat we het doen, bij ons allemaal klopt de natuurbescherming in het hart."