Dertien jaar waarschuwingen gifverf

Door redacteur Ardy Stemerding

Uit de nu opgedoken documenten blijkt dat de risico's van blootstelling aan onder meer het kankerverwekkende chroom-6 al lange tijd bij Defensie bekend waren. Niet alleen de Arbeidsinspectie, maar ook leidinggevenden bij vliegbasis Twenthe gaven alarmsignalen af aan de bevelhebber van de luchtmacht over de gevaarlijke werkomstandigheden. In chronologische volgorde:

1985: De commandant van vliegveld Twenthe vraagt de bevelhebber der luchtstrijdkrachten om maatregelen "die de veiligheid van het personeel waarborgen." Want: "De goede werking van het ventilatiesysteem wordt in twijfel getrokken."

1987: Een luitenant-kolonel van de vliegbasis meldt ongerustheid onder het personeel. De maatregelen die zijn genomen om hen extra te beschermen, noemt hij "mager."

1987: De Arbeidsinspectie kondigt metingen aan naar chroomverbindingen op de vliegbasis.

1990: De inspecteur van de geneeskundige dienst van de Landmacht trekt in een brief aan de bel over de situatie op de NAVO-werkplaats in Vriezenveen: "De personen die vlak bij de verfwerkzaamheden (...) andere werkzaamheden uitvoeren en nagenoeg eenzelfde belasting aan oplosmiddelen etc. kunnen oplopen, dragen geen adembescherming." Maatregelen om het personeel te beschermen noemt hij "dringend noodzakelijk".

1993: De inspectie beklaagt zich tegenover de leiding van de vliegbasis Twenthe dat er nog steeds onvoldoende is gebeurd. De inspecteur noemt dat "een teleurstellende zaak, daar het gaat om de veiligheid van uw personeel."

1994: De Arbeidsinspectie heeft inmiddels een proces-verbaal opgesteld, zo blijkt uit een vergaderverslag, waarin sprake is van strafbare feiten. In de vergadering op de vliegbasis is ook een jurist van het ministerie van Defensie aanwezig. Afgesproken wordt te "stoppen met het plegen van strafbare feiten en justitie voor te stellen de zaak te schikken".

1995: Commandant Godderij van de vliegbasis doet nieuwe voorstellen voor verbetering van de veiligheid. Hij heeft inmiddels wel geconcludeerd dat 100 procent bescherming niet mogelijk is: "Gesteld kan worden dat het aantal werknemers dat wordt blootgesteld aan kankerverwekkende stoffen niet groter mag zijn dan strikt noodzakelijk."

1998: Uit een brief van staatssecretaris Van Hoof aan de Kamer blijkt dat in een hangar op de basis Twenthe nog altijd hoge concentraties chroom-6 vrijkomen "die het personeel zou kunnen inademen". Uit stukken waaruit de NOS eerder citeerde, bleek dat de gezondheidsnorm tot 200 keer werd overschreden.

Over de situatie op de vliegbasis Twenthe werd in 1998 gezegd dat die representatief was voor de overige werkplaatsen bij de luchtmacht waar de verf werd gebruikt.