Defensie wist van gevaar gifverf

Door redacteur Ardy Stemerding

Defensie wist al in 1987 dat personeel in werkplaatsen onvoldoende werd beschermd tegen kankerverwekkende stoffen, waaronder chroom-6. Toch werden er pas elf jaar later (in 1998) adequate maatregelen genomen om het personeel te beschermen.

Dat blijkt uit documenten die in handen zijn van de NOS. Het gaat om brieven van de Arbeidsinspectie en notulen van vergaderingen en interne memo's van Defensie. Ze werpen een nieuw licht op het verfschandaal.

Bescherming personeel

Dat onveilig werd omgegaan met gevaarlijke stoffen was al bekend. Nu is duidelijk dat de legerleiding dat al ruim tien jaar wist en niets deed om het personeel te beschermen.

Uit de documenten blijkt dat de Arbeidsinspectie al in 1987 een onderzoek aankondigde naar chromaathoudende stoffen op vliegbasis Twenthe. In 1993 stelde de inspectie in een proces-verbaal dat er sprake was van "verboden handelingen" in de spuithangar op de Enschedese vliegbasis. Ook op het ministerie in Den Haag was dat bekend.

Toch lijkt de legerleiding het gezondheidsrisico in te calculeren. De commandant van de vliegbasis zegt in 1995 over de chroom-problematiek dat "het aantal werknemers dat wordt blootgesteld aan kankerverwekkende stoffen niet groter mag zijn dan strikt noodzakelijk".

Toxicoloog Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht zegt zeer verbaasd te zijn over de uitspraak van commandant Godderij:"Niet meer blootstelling dan strikt noodzakelijk? Helemaal niemand had blootgesteld hoeven worden aan chroom-6! In 1994 was absoluut bekend hoe het personeel beschermd moest worden."

Geen reactie oud-commandant

De NOS heeft de oud-commandant om een reactie gevraagd op zijn uitspraak, maar het ministerie van Defensie wil niet dat Godderij reageert en zo een onderzoek van het ministerie voor de voeten loopt.

Het duurde tot 1998 voordat er werd ingegrepen en staatssecretaris Van Hoof de Tweede Kamer informeerde. Aanleiding was toen de verbouwing op vliegbasis Twenthe, waarbij aan het licht kwam dat personeel onbeschermd werkte in een hangar met hoge concentraties kankerverwekkende stof in de lucht. De normen werden toen nog tot wel 200 keer overschreden.

Toxicoloog Van den Berg:"Je kunt je hier afvragen of niet gewoon sprake is van strafbare feiten: je personeel willens en wetens blootstellen aan kankerverwekkende stoffen."

Minister Hennis van Defensie kondigde deze zomer een onderzoek aan naar de blootstelling van defensiepersoneel aan het gevaarlijke chroom-6. Enkele honderden oud-werknemers zeggen ziek te zijn geworden door het werken met de verf.

Aanvankelijk richtte dat onderzoek zich alleen op vijf NAVO-werkplaatsen. Onlangs besloot Hennis het onderzoek uit te breiden naar de hele krijgsmacht.

Resultaten van dat onderzoek zullen nog lange tijd op zich laten wachten. Binnenkort draagt het ministerie alle dossiers die betrekking hebben op de chroom-zaak over aan het RIVM. Het RIVM heeft daarna nog een tot twee jaar nodig om de documenten te bestuderen en conclusies te trekken.

Reacties kunt u mailen naar ardy.stemerding@nos.nl