Vijf vragen over protesten Hongkong
In Hongkong protesteren vandaag mogelijk een miljoen mensen voor politieke hervormingen. Vijf vragen over de protesten vandaag.
Waarom zijn er juist vandaag protesten?
In China is 1 oktober de nationale feestdag. Dan wordt herdacht dat op 1 oktober 1949 Mao Zedong de Volksrepubliek China uitriep. Protesten in Hongkong zijn niet uitzonderlijk. Elk jaar wordt op 1 juli gedemonstreerd in Hongkong omdat dat de dag is waarop de voormalige Britse kroonkolonie in 1997 door Londen werd overgedragen aan Peking. China heeft laten doorschemeren dat Hongkong in 2017 zijn eigen leider mag kiezen, maar kwam daar later van terug. De nieuwe gouverneur moet worden goedgekeurd door een commissie die onder invloed staat van de regering in Peking.
Wat ging aan het huidige protest vooraf?
Het was al geruime tijd onrustig in Hongkong. De Occupy Central-beweging kondigde al maanden aan om het financiële centrum van de stad te bezetten, omdat het democratische hervormingen wil voor de verkiezingen van 2017. Dan mogen de inwoners van Hongkong een eigen leider kiezen, maar de kandidaten moeten eerst worden goedgekeurd door China, dat de zeggenschap heeft over de voormalige Britse kolonie volgens het één land-twee-systemenprincipe. Dat houdt in dat Hongkong tot China behoort, maar een eigen politiek systeem heeft.
De aankondiging van Occupy leidde in augustus tot een grote demonstratie tégen de beweging, omdat tegenstanders vreesden dat de financiële belangen van Hongkong zouden kunnen worden geschaad.
De bredere roep om democratie kreeg de wind weer in de zeilen toen China eind augustus bekendmaakte dat alleen een 'echte patriot' (lees pro-China) Hongkong zou kunnen leiden vanaf 2017. Dat betekent dat de kandidaten voor het leiderschap van Hongkong (de chief executive) vooraf moeten worden goedgekeurd door Peking. Deze beslissing leidde tot woede bij veel activisten voor democratie in Hongkong. Veel groepen, onder meer studenten, gingen - los van Occupy - de straat op om meer democratie te eisen.
Eind september greep de oproerpolitie in. Het harde optreden leidde weer tot woedende reacties bij de inwoners van Hongkong die zich op hun beurt óók aansloten bij de protesten.
Wie is de huidige leider van Hongkong?
Leung Chun-ying is sinds zijn verkiezingen in 2012 nooit populair geweest. Tijdens de campagne werd hij beschuldigd van illegale bouwactiviteiten aan zijn woning. Zijn inaugurele speech zette kwaad bloed. Die hield hij in het Mandarijn, dat op het Chinese vasteland wordt gesproken, terwijl in Hongkong Cantonees wordt gebruikt. Leung wordt beschouwd als een marionet van de regering in Peking.
Dat beeld bevestigde hij tijdens de protesten van de afgelopen weken. Hij hield vol dat Peking geen millimeter zou toegeven aan de eisen van de betogers. Ook zei hij meerdere malen dat de betogers naar huis moeten gaan.
Zijn alle inwoners van Hongkong het met de betogers eens?
Nee, zeker niet. Hongkong, een stad van zeven miljoen inwoners, kent een levendige - en gepolariseerde - debatcultuur, dus er zijn veel verschillende meningen die ook geuit mogen worden. De grote demonstratie tégen de Occupy-beweging toonde al aan dat lang niet alle Hongkongers het met de democratische hervormingseisen eens zijn. Hoe de verhoudingen precies liggen is niet duidelijk. Er kan een grote zwijgende meerderheid zijn die de huidige constructie met China wel prima vindt, en vooral vreest dat democratische hervormingen de financiële belangen van Hongkong bedreigen. Tot nu toe lijken de negatieve gevolgen van de protesten voor de beurzen en de markten mee te vallen. De belangrijkste indices daalden de afgelopen dagen slechts licht.
Waar is China op uit?
In het overdrachtsverdrag dat China in 1997 sloot met Groot-Brittannië staat dat Hongkong tot zeker 2047 een grote mate van autonomie behoudt. China wil zijn invloed op Hongkong graag vergroten. Democratische verkiezingen in Hongkong ziet China eigenlijk helemaal niet zitten, omdat het vreest dat de Chinezen op het vasteland ook democratische hervormingen gaan eisen.