Journalist mag bron afschermen

Journalisten en andere publicisten mogen in een rechtszaak zwijgen over de bron van hun verhaal. Dit staat in het wetsvoorstel bronbescherming journalisten dat minister Opstelten van Veiligheid en Justitie naar de Tweede Kamer heeft gestuurd.

Er komt een wettelijk verschoningsrecht voor journalisten, zoals in november 2012 was aangekondigd. Het verschoningsrecht houdt in dat een getuige het recht heeft geen antwoord te geven op vragen die de rechter stelt. Normaal gesproken is een getuige verplicht te antwoorden.

Voor journalisten is op dit moment wettelijk niets geregeld. Dit kan betekenen dat een rechter eist de bron te onthullen, terwijl de journalist beloofd had diens identiteit geheim te houden. Minister Opstelten vindt het van "maatschappelijk belang dat personen zich zonder vrees voor vervolging met informatie tot journalisten kunnen wenden".

Medialandschap

De bronbescherming in strafzaken gaat niet alleen gelden voor professionele journalisten, maar ook voor andere publicisten "die schrijven over (politieke) of actuele aangelegenheden". "Dit sluit aan bij het veranderende karakter van de vrije nieuwsgaring en het medialandschap van de afgelopen jaren", aldus Opstelten.

Er blijft trouwens wel een uitzondering. Als er zich bijzondere omstandigheden voordoen, moet een journalist mogelijk toch zijn bron onthullen. Het gaat dan om zaken die te maken hebben met de nationale veiligheid of het voorkomen van ernstig strafbare feiten, aldus Opstelten.

Crimineel

Het verschoningsrecht van journalisten speelde onder meer in 2006 toen de AIVD twee Telegraaf-journalisten had afgeluisterd en liet vastzetten. Zij hadden in de krant geschreven over de crimineel Mink K. en wilden hun bron niet prijsgeven. Ze beriepen zich op bronbescherming.

Het Europese Hof voor de Rechten van de Mens in Straatsburg oordeelde in 2012 dat de Nederlandse Staat en de AIVD de rechten van de journalisten hadden geschonden.