Systeem voorkomt ontwaken patiënt

Het is de nachtmerrie van veel patiënten: wakker worden tijdens een operatie. Toch gebeurt dat bij ongeveer 1 op de 20.000 patiënten. Het Leids Universitair Medisch Centrum werkt aan een nieuw systeem dat waarschuwt als een patiënt onbedoeld uit narcose ontwaakt.

Het systeem is enigszins vergelijkbaar met een leugendetector. Het geeft een waarschuwing aan de anesthesioloog als een patiënt stress ervaart. Het systeem registreert of de patiënt kleine bewegingen maakt, hoe hoog zijn hartslag en bloeddruk zijn, of hij transpireert en kijkt naar de hersenactiviteit.

Cijfer

Al deze parameters samen worden omgezet in een cijfer dat de artsen tijdens de operatie op een scherm zien.

Als dat cijfer een bepaalde waarde overschrijdt, kan dat er op duiden dat de patiënt wakker is en dan moet de anesthesioloog ingrijpen.

Verlamd

De meeste patiënten die tijdens een operatie wakker worden voelen geen pijn, maar ze horen wel wat er om hen heen gebeurt. Ze kunnen hun ogen niet opendoen, zich niet bewegen of kenbaar maken dat ze wakker zijn omdat ze spierverslappers hebben gekregen waardoor ze verlamd zijn.

Aan een klein deel van deze groep patiënten zijn ook onvoldoende pijnstillers gegeven. Zij ervaren dus wel pijn en kunnen dat niet duidelijk maken.

Psychologen

Ongeveer de helft van de patiënten die wakker zijn geworden, krijgt na de operatie last van een posttraumatisch stresssyndroom. Daar wordt volgens hoogleraar Albert Dahan van het Leids Universitair Medisch Centrum serieus mee omgegaan. Deze patiënten krijgen een speciaal programma aangeboden bij psychologen om de gebeurtenissen te verwerken.

De nieuwe stressmonitor wordt nu getest en is waarschijnlijk over twee jaar op de markt. Het systeem zal niet alle ontwakingen tijdens operaties kunnen voorkomen, zegt Dahan. "Er zijn soms gevallen waarvan je denkt: hoe kan dit gebeuren. We hebben alles gedaan wat we moesten doen en toch doet zich dat voor. Het lichaam is heel variabel."