Na Schotland nu Catalonië?

Het Catalaanse parlement in Spanje stemt vanmiddag over een wet die de Catalaanse premier Mas de mogelijkheid biedt om een referendum over onafhankelijkheid uit te schrijven. De volksraadpleging moet op 9 november worden gehouden.

De Spaanse regering in Madrid volgt de zitting in het Catalaanse parlement met speciale belangstelling. Als de wet over het referendum eenmaal is aangenomen, kan de Spaanse regering naar de rechter stappen om het referendum te verbieden.

Voor rechtsgeldigheid van zo'n referendum is een grondwetswijziging nodig. Het Spaanse parlement stemde in april tegen zo'n wijziging. Het kabinet van premier Rajoy komt dit weekend in spoedzitting bijeen als de Catalanen besluiten daadwerkelijk naar de stembus te gaan.

Demonstratie

Vorige week gingen honderdduizenden Catalanen in Barcelona de straat op om voor onafhankelijkheid te demonstreren. De betogers bevolkten twee lanen die samen een V vormen. Die letter staat voor Victoria, Volunta en Votar: overwinning, vrije wil en stemmen.

De Catalanen waren gekleed in rood en geel en vormden op straat hun vlag, die uit vijf gele en vier rode banen bestaat. Ze zwaaiden ook met Schotse vlaggen.

Verboden lezing in Utrecht

Onafhankelijkheid van Spaanse regio's ligt erg gevoelig in het land. Begin deze maand werd een lezing van de Catalaanse auteur Albert Sánchez Piñol in Utrecht verboden. De organisator van het evenement, het Cervantes Instituut, blies de bijeenkomst op het laatste moment af. Een woordvoerder wilde slechts kwijt dat het besluit op het laatste moment is genomen door de Spaanse ambassade in Nederland.

Sánchez Piñol zou vertellen over zijn nieuwe boek Victus. Die roman gaat over een keerpunt in de Spaanse geschiedenis: de val van Barcelona in 1714. Daardoor raakten de Catalanen hun onafhankelijkheid kwijt.

Baskenland

Ook in andere Spaanse regio's klinkt de roep om onafhankelijkheid. In Baskenland wordt daar al decennia over gepraat. In juni werd een menselijke keten van 123 km gevormd om te pleiten voor een referendum over een onafhankelijk Baskenland.

Tijdens de dictatuur van Francisco Franco ontstond in Baskenland eind jaren 50 de afscheidingsbeweging ETA. Franco regeerde Spanje tot zijn dood in 1975 en onderdrukte de Basken en hun taal, zoals hij overigens ook het Catalaans verbood. De ETA vocht jaren voor een onafhankelijk Baskenland.

Aanslagen

De aanslagen van de ETA eisten meer dan 800 levens. In 2011 heeft de beweging de wapens neergelegd, maar het verlangen naar een onafhankelijke staat is niet verdwenen.

De Baskische plaats Arrankudiaga houdt op 2 november een volksraadpleging over de vraag of de Basken mogen beslissen over zelfbeschikking of niet.