'Oorlogsmuseum' in Oost-Oekraïne

Door Gert-Jan Dennekamp

Ze noemen het "hun museum", een groep pro-Russische rebellen die raketten, granaten en andere munitie bij elkaar hebben gebracht. Ze vonden de spullen in de omgeving en nu ligt de verzameling bij een benzinepomp. Een aantal mannen maakt ze onschadelijk.

Het zijn vrijwilligers. Een van hen, hij wil zijn naam niet noemen, somt op wat er allemaal is. Omdat hij dat zo precies weet, vraag ik hem of hij in het leger heeft gezeten. "Dat heeft de oorlog ons geleerd", zegt hij en dan breekt de grote man in camouflagekleren.

Cadeaus

Hij noemt het opruimen van het wapentuig dankbaar werk. "Ik ben vader en wil dat mijn kinderen veilig kunnen spelen. En de mensen willen aardappels rooien. Dat kan alleen als we de wegen en huizen schoonmaken."

Veel huizen zijn vernield. En langs de weg staan kapotgeschoten Oekraïense tanks. Overal liggen hulzen. Alexander noemt het "cadeaus van het Oekraïense leger".

Adreii heeft in zijn diensttijd bommen uit de Tweede Wereldoorlog onschadelijk gemaakt. "Ik kwam door deze dorpen en zag hoeveel munitie hier nog ligt, daarom heb ik mij opgegeven als vrijwilliger."

Hulp

Joeri Posnitskovski staat voor zijn uitgebrande huis. Hij neemt me mee naar het achterhuis, waar hij de huls van een grad-raket laat zien. In het voorhuis ligt een nog grotere huls.

Op 28 juli kwam het Oekraïense leger zijn dorp binnen. Aan het eind van die dag was zijn huis uitgebrand en zijn zoon dood. Waarschijnlijk kwam hij om het leven door een sluipschutter toen hij de poort uitreed. De gepensioneerde Joeri weet niet wie hem heeft doodgeschoten.

Het Oekraïense leger is verjaagd. Het dorp is ook door de separatisten flink bestookt. Zij zouden ook hulp hebben gehad van de Russen.

Uitgebrand

Andro is een Russische vrijwilliger. Hij erkent dat Russen meevechten. "Het zijn allemaal vrijwilligers", benadrukt hij. "Veel Russen zijn in de strijd hier gestorven. Wij hebben ze teruggebracht naar huis."

Op de vraag waarom hij meevecht zegt hij: "Ik denk dat geen vrijwilliger daar antwoord op kan geven. We zeggen misschien dat het politieke overwegingen zijn, maar dat is het niet. Het zit in onze genen. We moeten hier zijn."

Zelfbestuur

Joeri, die Oekraïens spreekt, heeft zijn geloof in Kiev verloren. "Ik respecteer Poetin. In Kiev hadden ze naar hem moeten luisteren."

De Oekraïense president Porosjenko heeft nu een vorm van zelfbestuur aangeboden aan de rebellen, maar voor Alexander is dat niet genoeg. "Ik geloof geen enkel woord van hem. Hij heeft al zoveel beloofd."

Vuurtje

Buiten het dorp worden de blindgangers op een heuvel in een kuil gelegd, zo'n zestig granaten mortieren en andere munitie. Een fosforbom ligt apart. De mannen sleutelen er wat aan, waarna een vuurtje wordt gemaakt. Een luide sissende steekvlam volgt die minuten aanhoudt.

"Stel je eens voor dat die op een huis terecht komt", zegt een van de mannen. "Je sterft een verschrikkelijke dood."