Friezen willen leren van Schotten
Lering trekken uit het referendum over de onafhankelijkheid van Schotland. Met dat doel reizen achttien Friezen vandaag af naar Edinburgh. Ze zijn allemaal lid van de Fryske Nasjonale Partij, die onder andere meer bevoegdheden wil voor Friesland.
Een van hen is Statenlid Sybren Posthumus. Hij wil graag zien hoe het referendum donderdag in zijn werk gaat. "Het is een geweldig feest voor de democratie. Alle Schotten mogen stemmen. Er wordt geen geweld gebruikt, zoals in Oost-Oekraïne."
Ook is de Fries benieuwd welke argumenten de Schotten gebruiken om voor of tegen afscheiding van het nu nog Verenigd Koninkrijk te stemmen. "En misschien kunnen we als Friesland nog lering trekken uit zo'n referendum", zegt Posthumus.
Koninkrijk der Randstad
Niet dat de Fryske Nasjonale Party zich wil afscheiden van de rest van Nederland. "Maar we willen wel meer zeggenschap voor Friesland. In de provincie heerst veel ontevredenheid over de kloof tussen de Haagse politiek en Friesland. We heten wel het Koninkrijk der Nederlanden, maar soms lijkt het meer op het Koninkrijk der Randstad afgaand op bepaalde politieke beslissingen."
Voorbeeld is het besluit om de afdeling verloskunde in ziekenhuis de Sionsberg in Dokkum te sluiten. Posthumus: "De Friese Staten hadden unaniem een motie aangenomen om die afdeling te behouden. Maar een paar dagen later stemde de Tweede Kamer in met sluiting. Dat leidde tot veel protest hier, maar tevergeefs. We hebben geen verloskundige zorg meer in Dokkum."
Eigen toekomst
Dus zijn sympathie ligt bij de Schotse ja-stemmers? "Ik ben neutraal", zegt het Statenlid. "Het referendum betekent hoe dan ook winst voor Schotland. De Britse regering heeft gezegd dat de Schotten sowieso meer fiscale bevoegdheden krijgen. En als de ja-stemmers winnen, kunnen de Schotten helemaal hun eigen toekomst bepalen."
Liever dood dan slaaf
De Friese strijd om meer bevoegdheden gaat ver terug. In 1345 wonnen de Friezen een veldslag van de Hollanders. Na deze Slag bij Warns waren de Friezen nog ruim 150 jaar zelfstandig. Nog elk jaar herdenken Friezen de veldslag bij een monument op het Roode Klif, vlakbij Warns. Op een grote veldkei staan de woorden 'Leaver dea as slaef': Liever dood dan slaaf.
Kaatsen
In 1962 richtten activisten van de Friese beweging de Fryske Nasjonale Partij (FNP) op. De FNP komt op voor de Friese taal, cultuur en sporten, zoals kaatsen en fierljeppen. De partij is tegen volledige zelfstandigheid van Friesland, maar wil wel 'meer bevoegdheden voor de provincies, een sterker provinciaal bestuur en daardoor een sterker Fryslân'.