Zweden Democraten niet te mijden

De grote winst van de extreem-rechtse Zweden Democraten maakt de taak van de nieuwe Zweedse minister-president om een regering te vormen er niet eenvoudiger op.

De Sociaaldemocraten van Stefan Löfven kregen 31,3 procent van de stemmen; niet genoeg voor een meerderheid in de regering. Löfven is vandaag meteen gesprekken gaan voeren met andere partijen en daarbij kan hij nauwelijks om de door de meeste partijen verguisde Zweden Democraten heen.

Asielzoekers

Circa 13 procent van de Zweden stemde gisteren op de Zweden Democraten, die daarmee ruim twee keer zo groot werden. En partijleider Jimmy Åkesson wreef dat er meteen in tijdens zijn overwinningsspeech. "Het lijkt erop dat 13 procent van de Zweden welvaart belangrijker vindt dan de opvang van asielzoekers", zei hij.

Daarmee raakte hij een belangrijk punt in de Zweedse politiek. Onder de regering van vertrekkend premier Reinfeldt is de stroom immigranten enorm toegenomen. De opvang van asielzoekers kostte de Zweden in 2013 1,5 procent van het staatsbudget. Dit jaar wordt een recordaantal asielzoekers van 80.000 verwacht.

Salonfähig

Veel Zweden zijn bang dat de van oudsher genereuze Zweedse welvaartsstaat minder betaalbaar wordt door de telkens oplopende kosten. Åkesson speelde daar handig op in door te stellen dat de verkiezingen draaiden om een keuze tussen welvaart en massa-immigratie.

Daarnaast maakte Åkesson de Zweden Democraten salonfähig. De immer in pak gestoken partijleider zorgde dat een aantal leden de partij verlieten die in opspraak waren geraakt wegens racistische uitspraken. Ook distantieerde hij zich van de extremistische en neonazistische oorsprong van de partij. Onder zijn leiding groeiden de Zweden Democraten uit tot een 'normale' politieke partij.

"Stelletje clowns"

In 2010 kwam de partij voor het eerst in het parlement, maar hield zich vrij rustig. Åkesson wilde het Zweedse volk laten zien dat de Zweden Democraten geen "stelletje clowns" waren, maar het serieus bedoelden.

Na de verkiezingswinst van gisteren heeft de partij al laten weten een prominentere rol te willen gaan spelen. En dat kunnen ze ook als er een minderheidskabinet komt. Dan zijn ze groot genoeg om regeringsbesluiten te torpederen.

Respecteren

Aan Löfven nu de taak hier iets mee te doen. "We moeten hun kiezers respecteren maar ze hebben niet het recht om achter de schermen aan de touwtjes te trekken", zei hij. "Onthoud goed dat 87 procent van de Zweden niet op hen gestemd heeft."