Pauw neemt kledingketens de maat

NPO 1 zendt vanavond een NOS-documentaire uit waarin Jeroen Pauw bewijst dat Nederlandse kledingmerken als MS Mode en Wibra kleding laten maken in onveilige fabrieken.

In zijn reportage 'Jeroen Pauw in Bangladesh' gaat Pauw naar Dhaka. Hij kijkt wat er veranderd is in de textielindustrie, 500 dagen nadat 1127 mensen om het leven kwamen toen een kledingfabriek instortte.

Hij komt binnen in een kledingfabriek, waar de opzichter toegeeft dat het er niet pluis is. In de overvolle fabriek worden onder slechte arbeidsomstandigheden Noorse truien gemaakt voor Wibra. De nooduitgang is gammel, er is geen bluswater en de elektrische bedrading deugt niet. De inspectie komt er nooit.

Op een andere plek spreekt hij een man die in een 72-urige werkweek voor een schamel loon aan spijkerbroeken werkt voor het Nederlandse bedrijf MS Mode.

Onderaannemers

Beide bedrijven hebben wel het Bangladesh-akkoord ondertekend dat op initiatief van minister Ploumen van Buitenlandse Handel werd opgesteld. In het akkoord beloven grote westerse kledingmerken zich in te spannen om de omstandigheden in de fabrieken te verbeteren. In praktijk blijkt dat veel fabrieken een deel van hun orders doorspelen naar onderaannemers; fabrieken die goedkoper kunnen produceren, waar de omstandigheden onveilig en slecht zijn en waar geen enkele controle is.

Dag voor de ramp

Pauw ontmoet ook Nazmul Huda, de enige journalist die een dag vóór de ramp in de ingestorte fabriek Rana Plaza is geweest. De kledingfabrieken waren op dat moment ontruimd, omdat er een scheur in de fundering was geconstateerd. Huda filmde zowel de scheur als de consternatie eromheen. Huda drong door tot Sohel Rana, de eigenaar die - duidelijk onder invloed- verklaarde dat er niets mis is. Nauwelijks 20 uur later stortte het acht verdiepingen tellende gebouw als een kaartenhuis in. Sohel Rana had de jaren ervoor illegaal meer dan vier kledingfabrieken op het oorspronkelijke bouwwerk laten zetten. De fundering van Rana Plaza was daar niet op berekend

Levensgevaarlijk

De laatste jaren zijn er, net als Rana Plaza, duizenden kledingfabrieken in Bangladesh uit de grond gestampt, die vooral voor de westerse markt produceren. Veruit de meesten laten geen inspecties toe.

De textielwerkers verdienen meestal minder dan wat zelfs voor Bangladesh wordt beschouwd als een leefbaar loon, maken dagen van meer dan twaalf uur en worden seksueel geïntimideerd. De fabrieken zijn bovendien vaak levensgevaarlijk. Alleen al door kortsluiting en daaruit voortkomende branden zijn de laatste jaren honderden arbeiders om het leven gekomen.

Dilemma

Pauw staat in het programma stil bij het dilemma waarmee Bangladesh kampt. Het land drijft voor z'n buitenlandse inkomsten bijna volledig op de kledingindustrie. Als de loonkosten stijgen, wordt Bangladesh minder aantrekkelijk voor de grote kledingmerken en raakt het de productie kwijt aan landen waar het nog goedkoper kan. Er zijn al kledingmerken vertrokken naar Afrika.

Gisteren onthulde de NOS dat verreweg de meeste van de twintig Nederlandse bedrijven die het Bangladesh Akkoord voor verantwoorde textielproductie hebben ondertekend, niet willen zeggen met welke fabrieken in Bangladesh zij zaken doen. Volgens inspecteurs zijn er in het land nog zeker duizend fabrieken waar de veiligheid niet op orde is.

Jeroen Pauw in Bangladesh, 21.30 - 22.15 uur op NPO 1 en NOS.nl