Tusk koppelt WO II aan sterke NAVO

De Poolse premier Donald Tusk heeft de Duitse inval in Polen in 1939 met de ontwikkelingen in Oekraïne vergeleken. De Duitse inval, vandaag 75 jaar geleden, was het begin van de Tweede Wereldoorlog.

"Als wij vandaag naar de tragedie in Oekraïne kijken dan weten wij dat september 1939 zich niet mag herhalen. Nu is er nog tijd om diegenen een halt toe te roepen, voor wie geweld tot het handelingsinstrumentarium behoort", zei Tusk tijdens een herdenking in Gdansk.

Ook pleitte hij voor een sterke NAVO: "Wij Europeanen moeten uit die tragische Poolse september en de Tweede Wereldoorlog een les trekken, die niet uit naïef optimisme mag bestaan".

Begin oorlog

Het is vandaag precies 75 jaar geleden dat het Duitse marineschip 'Schleswig Holstein' bij Gdansk een stelling van het Poolse leger beschoot. Rond dezelfde tijd bombardeerden vliegtuigen van de Duitse luchtmacht het Poolse stadje Wielun.

Honderden inwoners werden gedood. Zij waren de eerste slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, die wereldwijd naar schatting zo'n 55 miljoen levens heeft geëist.

Nazi-Duitsland deed het voorkomen alsof Polen de aanvallen had uitgelokt. Poolse militairen zouden een dag eerder een Duitse radiozender in Gleiwitz hebben bezet en een anti-Duitse toespraak hebben uitgezonden. In werkelijkheid was die 'overval' het werk van zeven SS'ers die er in Poolse uniformen op uit waren gestuurd om Duitsland een rechtvaardiging voor een aanval op Polen te geven.

Zurückgeschossen

De volgende dag sprak Adolf Hitler de natie toe. Hij sprak over de gebeurtenissen in Gleiwitz en andere door de Duitsers in scène gezette 'Poolse' provocaties. "Seit fünf Uhr 45 wird jetzt zurückgeschossen" zijn de beruchte woorden waarmee de invasie in Polen werd aangekondigd. Zelfs het tijdstip klopte niet: de beschietingen waren een uur eerder, om 04.45 uur, begonnen.

Twee dagen later verklaarden de bondgenoten van Polen, Groot-Brittannië en Frankrijk, de oorlog aan Duitsland. Op 17 september viel de Sovjet-Unie, op dat moment nog bondgenoot van Duitsland, Polen vanuit het oosten binnen. Volgens plan verdeelden Duitsland en de Sovjet-Unie Polen in een Duits en een Russisch deel.

Verzoening

Vandaag zijn in Gdansk net als elk jaar kransen gelegd bij het monument dat aan de beschietingen herinnert. Tot een paar jaar geleden werd die herdenking bijgewoond door Duitsers die op de 'Schlesswig Holstein' hadden gediend. Nu zijn alle veteranen van de gevechten bij Gdansk overleden.

In de Poolse stad Gliwice, het vroegere Gleiwitz, hebben de Duitse kardinaal Marx en zijn Poolse collega Gadecki gisteren een dienst gehouden. Gisteravond was er een plechtigheid bij de voormalige radiozender. Daarvoor waren ook vertegenwoordigers van de evangelische kerk en de Joodse gemeenschap in Polen uitgenodigd.

Verzoening

Ondertussen gaat het met de verzoening beter dan ooit. In Duitsland zijn de meeste buitenlandse huwelijkspartners van Poolse komaf. Ook in Polen komen Duits-Poolse huwelijken steeds vaker voor.

Misschien is dat ook aan een voorouder van bondskanselier Merkel te danken. Vorig jaar werd bekend dat zij een Poolse grootvader had.