Politie Ferguson is het probleem
Door correspondent Wouter Zwart in Washington
De verontwaardiging in Amerika over het politieoptreden in de buitenwijk Ferguson in St-Louis groeit. Woensdag gingen zwaarbewapende agenten, ondersteund door pantservoertuigen, de confrontatie aan met demonstranten. De eenheden zagen eruit alsof ze van het Amerikaanse leger waren, in tenues die we kennen uit Irak en Afghanistan. Ze schoten met traangas en rubberkogels en arresteerden minstens zestien mensen, onder wie twee journalisten.
President Obama keurde die arrestaties af en riep in een toespraak op tot kalmte. Senator Claire McCaskill van Missouri ging een stap verder en noemde het politieoptreden in Ferguson "het probleem, in plaats van de oplossing". "De mensen in mijn staat hebben het recht om vreedzaam te demonstreren en de politie moet dat recht respecteren en beschermen", aldus McCaskill.
Bestaande spanningen
De onlusten begonnen zaterdag, nadat de politie de 18-jarige Michael Brown had doodgeschoten. Brown liep op straat en was ongewapend. Volgens de politie gedroeg hij zich agressief en ontstond een gevaarlijke situatie. Volgens omstanders opende de politie juist zonder enige reden het vuur.
Het incident bracht de al bestaande spanningen tussen bevolking en politie tot een kookpunt. De wijk waar Michael Brown werd doodgeschoten, is overwegend zwart, terwijl het politiekorps vrijwel geheel blank is. Al jaren klagen mensen over racial profiling; zwarte bewoners worden sneller als potentiële crimineel aangesproken op straat, sneller gearresteerd en krijgen zwaardere straffen dan blanke mensen voor hetzelfde vergrijp.
Vaker gebeurd
Vorig jaar ontstond veel ophef in Florida toen de blanke buurtwacht George Zimmerman werd vrijgesproken van de moord op de zwarte tiener Trayvon Martin. In 2012 had Zimmerman Martin doodgeschoten nadat die zich verdacht zou hebben gedragen in een buurt waar veel was ingebroken. Na de schietpartij bleek dat Martin ongewapend was en geen criminele intenties had.
De kwestie in Ferguson doet ook denken aan de ernstige rassenrellen in Los Angeles in 1992. Die ontstonden nadat een rechtbank vier politieagenten had vrijgesproken van de ernstige mishandeling van Rodney King. Een jaar eerder waren videobeelden, waarop te zien was hoe blanke agenten de zwarte King in elkaar sloegen, de hele wereld overgegaan.
Eigen pantservoertuig
Volgens senator McCaskill gooit de politie ook in deze zaak van Ferguson olie op het vuur met de bijna militaire manier van ingrijpen bij de demonstraties.
Het fenomeen van die militarisering van politiekorpsen is in de hele VS zichtbaar. Met de terugtrekking van de Amerikaanse troepen uit Irak en Afghanistan is er plotseling een groot overschot aan wapens en pantservoertuigen. Politiekorpsen in het hele land nemen die wapens voor een zacht prijsje over en vormen zo professionele SWAT-teams.
Het komt regelmatig voor dat gemeenten van tienduizend inwoners of minder beschikken over zo'n SWAT-team en een eigen Mrap-pantservoertuig. Hoewel die teams successen boeken in de strijd tegen criminaliteit, worden ze ook ingezet bij kleine vergrijpen als softdrugsgebruik in huis of zelfs onbetaalde rekeningen. Het aantal klachten over excessief geweld bij politie-invallen in de VS is dan ook flink toegenomen.