Obama vecht tegen belastingvlucht
Door correspondent Wessel de Jong
In Washington is een verhit debat gaande over belasting. Het Congres is met vakantie, maar op opiniepagina's en in sociale media wordt hevig gediscussieerd over een bommetje dat president Obama vorige week heeft laten vallen.
De president heeft maatregelen aangekondigd tegen grote bedrijven die hun hoofdkantoor om belastingtechnische redenen in het buitenland willen vestigen, zoals bijvoorbeeld in Nederland. Robin Hood vecht tegen corporate zakkenvullers, dat is de rode draad in veel van de opiniestukken.
Zwaartepunt
Het codewoord in de discussies is inversion. Het betekent dat een bedrijf zich binnenste buiten keert: het vestigt zijn hoofdkantoor in het buitenland, ook al blijft het economisch zwaartepunt in de Verenigde Staten liggen.
Ondernemingen doen dat door bijvoorbeeld een dochter te kopen in Engeland, Ierland of Nederland. Daarin vestigen ze dan het hoofdkantoor. Op die manier ontsnapt het bedrijf aan de hoge winstbelasting in de VS, die 35 procent bedraagt.
Onpatriotisch
Inversion is in principe een lapmiddel want vroeg of laat zullen veel bedrijven hun winsten toch willen repatriëren.
Obama vindt inversion in ieder geval onvaderlandslievend. Bedrijven profiteren van alle voordelen die Amerika biedt, daarom moeten ze ook bereid zijn te betalen voor de "infrastructuur en het onderwijs die het beste zijn ter wereld".
Congres
De president wil verplaatsing van de hoofdzetel verbieden, als de dochter in het buitenland kleiner is dan het moederbedrijf. Deze maatregel zal hij er nooit door krijgen in het congres.
Daarom heeft hij de minister van financiën Lew opdracht gegeven om een decreet op te stellen. Daarmee zou hij dan het Congres omzeilen. Probleem van decreten is dat een volgende president ?over twee jaar- ze even gemakkelijk weer kan terugdraaien.
Buiten zijn boekje
De Democraten juichen Obama's plannen toe en pleiten er zelfs voor om bedrijven die zich buiten de VS verstigen niet langer overheidsorders te gunnen.
De Republikeinen vinden dat Obama met dergelijke repressieve maatregelen zijn boekje ver te buiten gaat. Zij dringen aan op een algehele hervorming van de belastingwetgeving. In het huidige politieke klimaat is dat zo goed als kansloos.
Hervorming
Wat niet wegneemt dat de Amerikaanse belastingwet zwaar verouderd is en dringend aan hervorming toe. Nergens is de winstbelasting zo hoog als in de VS. In Nederland ligt de vennootschapsbelasting 10 procent lager, op 25 procent.
Veel zwaarder nog weegt het punt van dubbele belasting. De Amerikaanse fiscus belast winsten die buiten de VS zijn behaald, ook als daar in het buitenland al belasting over is geheven.
Nederland
Nederland doet dat niet en heeft ook goede belastingverdragen met veel landen, wat de overmaking van winsten relatief gunstig maakt. De relatief moderne Nederlandse belastingwet maakt ons land tot een aantrekkelijke plek voor Amerikaanse hoofdkantoren.
Of Obama nu gaat optreden is onzeker. Wel is voelbaar dat zijn aankondiging al een psychologisch effect heeft. Een grote drogisterijketen, Walgreens, was van plan om technisch te verkassen naar Zwitserland. Maar het bedrijf heeft daar mede onder invloed van de dreigende woorden van de president van afgezien.