"Effect elektroshock te voorspellen"

Dankzij een hersenscan kunnen artsen beter voorspellen of elektroshocktherapie een geschikte behandelmethode is voor een depressieve patiënt. Dat blijkt uit een klein onderzoek van Nederlandse artsen dat vandaag wordt gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Molecular Psychiatry, schrijft de Volkskrant.

Bij ongeveer de helft van de patiënten is elektroshocktherapie succesvol. Bij de andere helft niet, terwijl de bijwerkingen van de behandeling ingrijpend kunnen zijn, zoals tijdelijk geheugenverlies. Middels een fMRI-scan van de hersenen kan met ruim 80 procent zekerheid worden voorspeld of een depressieve patiënt zal herstellen door zo'n behandeling, de zogeheten elektroconvulsietherapie (ECT).

Een ECT-behandeling kan het evenwicht tussen niet goed met elkaar communicerende gebieden in de hersenen herstellen. Ook kan het de groei van nieuwe zenuwverbindingen stimuleren.

Omstreden

Maar er is een hoop controverse over de therapie. Tegenstanders wijzen op de bijwerkingen en vinden dat de behandeling slechts symptomen bestrijdt en niet de oorzaak van de aandoening.

"Er heeft een ernstige stigmatisering rond deze behandelingsmethode plaatsgevonden", zegt onderzoeker en psychiater Jeroen van Waarde in gesprek met het NOS Radio 1 Journaal. "Maar anno 2014 doen we het op een moderne manier, onder narcose. Er zijn inderdaad bijwerkingen, maar als je die afzet tegen de ernst van de aandoening, met overlijden of zelfmoord tot gevolg, dan vinden we dat die opwegen tegen de ernst van die bijwerkingen."

Epileptische aanval opwekken

"Op groepsniveau weten we al jaren dat ongeveer de helft baat heeft bij elektroshocktherapie. Met deze methode kunnen we dat op individueel niveau voorspellen. Dus als ik in de spreekkamer zit met een patiënt voor me, kan ik die patiënt vertellen of hij of zij zal opknappen", zegt Van Waarde.

Zo'n ECT-behandeling houdt in dat de patiënt twee keer per week onder narcose wordt behandeld door middel van stroomstootjes aan de buitenkant van het hoofd. Er wordt een epileptische aanval opgewekt van een aantal seconden. "Zo kunnen we op een veilige manier de hersenen stimuleren waardoor er iets ontstaat dat helpt tegen depressies", zegt Van Waarde.

Hoe elektroshocktherapie de depressie verjaagt, is overigens niet bekend.

Hersenen in kaart

Onderzoekers van het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem en het Academisch Medisch Centrum in Amsterdam onderzochten 45 patiënten, die allen een ECT-behandeling kregen. In de periode voor de behandeling is het patroon van de verbindingen in de hersenen in kaart gebracht. Dankzij ingewikkelde computerberekeningen kon de juiste voorspelling worden gedaan.

De onderzoekers benadrukken dat de spectaculaire resultaten een toevalstreffer kunnen zijn. Van Waarde wil dan ook dat de studie wordt herhaald door een ander ziekenhuis, met andere patiënten en andere scanapparatuur.