Eredivisie: beste ter wereld?

Vrijdag begint de eredivisie. In vijf delen blikt NOS.nl deze week vooruit. Vandaag deel 1: is de eredivisie wereldtop?

Louis van Gaal stak al regelmatig de loftrompet over de eredivisie en zei het tijdens zijn eerste persconferentie als coach van Manchester United opnieuw: "De eredivisie behoort tot de vier sterkste competities ter wereld. Tactisch zijn we de beste en dat hebben we in Brazilië bewezen."

De recente resultaten van Nederlandse clubs in Europa onderstrepen die stelling van Van Gaal allerminst. Ook op de UEFA-coëfficiëntenranglijst, waarin de clubresultaten in de afgelopen vijf Europese seizoenen zijn meegenomen, behoort Nederland niet tot de toplanden.

Dit jaar staat Nederland op de achtste plaats achter Spanje, Engeland, Duitsland, Italië, Portugal, Frankrijk en Rusland. Op de lijst van volgend jaar is Oekraïne ons voorbij. Van een vrije val is nog geen sprake, maar nog enkele seizoenen als de afgelopen twee en Nederland zakt diep weg.

De KNVB maakt zich zoveel zorgen over het niveau dat op korte termijn een conferentie wordt gehouden om de staat van het Nederlandse clubvoetbal in internationaal verband te bespreken.

Statisticus Simon Gleave, scout Edward Metgod, coaches Aad de Mos en Jimmy Calderwood en speler Simon Cziommer laten op deze plek alvast hun licht schijnen over de huidige kracht van de eredivisie. Wereldtop of zorgwekkend zwak?

Gleave: van derde niveau

Simon Gleave, Hoofd Analyse van Infostrada Sports, maakte een analyse van de Euro Club Index, een ranglijst van alle voetbalclubs in de hoogste Europese divisies. "In een eerste simpele analyse heb ik de gemiddelde rating genomen van alle clubs in een competitie", vertelt de Britse statisticus.

"De eredivisie staat in deze rangschikking twaalfde. Er zijn duidelijke verschillen met de elitecompetities in Spanje, Duitsland en Engeland, daarna de Serie A en vervolgens Rusland en Frankrijk. Buiten deze topzes staan een heleboel landen dicht bij elkaar, inclusief Nederland."

"Nederland hoort in principe wel bij de toptiencompetities, maar de clubs die promoveren zijn over het algemeen erg zwak", stelt Gleave. "Dordrecht, Excelsior, ook Willem II, Go Ahead Eagles, Cambuur horen eigenlijk niet in een topcompetitie. Die halen het niveau naar beneden. Daarom is de diepte van de competitie niet zo goed als in bijvoorbeeld Turkije, wat ook te maken heeft met de grootte van een land."

"De eerste analyse is niet helemaal eerlijk omdat niet alle landen evenveel clubs in de competitie hebben", vervolgt Gleave. "Zwitserland heeft bijvoorbeeld maar tien clubs in de hoogste afdeling en staat bij de eerste analyse negende."

Om laatstgenoemde reden maakte Gleave een tweede analyse met alleen de eerste tien clubs van iedere competitie. Daarin komt Zwitserland uit op de dertiende plaats en bezet Nederland de negende positie, net achter Turkije.

"Er is een duidelijke topzes in beide analyses", besluit Gleave. "De Primera División is de nummer één, de Premier League de nummer twee, de Bundesliga de nummer drie en de Serie A de nummer vier. Daarna komen de Russische Premier League en de Franse Ligue 1, min of meer van hetzelfde niveau, heel ver achter de andere vier in beide analyses. Na die zes zit het redelijk dicht bij elkaar met Portugal, Turkije, Nederland en Oekraïne. Nederland hoort bij dat derde niveau, zeker niet bij de beste vier competities in Europa."

Metgod: talent tot wasdom

"De Europese resultaten liegen niet en die ranglijsten ook niet", reageert Edward Metgod, scout en analist in de staf van het Nederlands elftal. "Daar kun je niet omheen. Cijfers zeggen niet alles, maar dit zegt veel."

"Maar als je vraagt: speelt Nederland een rol in het internationale voetbal? Dan is het antwoord: ja", vervolgt Metgod. "Omdat wij in dit kleine land in staat zijn talentrijke spelers tot wasdom te laten komen. Als je die spelers bij elkaar brengt en een uitgedacht voetbalplan hebt, een visie, kan je succes hebben, zelfs derde worden op een WK."

Metgod bekeek de afgelopen twee jaar talloze wedstrijden in verschillende Europese competities. Hij ziet verschillen met de eredivisie. "In Nederland stellen we bijvoorbeeld andere eisen aan verdedigers", aldus de 54-jarige oud-doelman. "Wij zien graag een centrale verdediger die inschuift en zo voetballend in het middenveld komt. We kijken vooral naar zijn voetballende vermogen. Zo maar een bal ruimen, wordt al snel gezien als een slechte oplossing."

"In andere landen wordt er meer naar de pure verdedigende kwaliteiten gekeken. Neem Jérôme Boateng en Mats Hummels in Duitsland. Dat zijn andere types dan Joël Veltman of Stefan de Vrij. Onze verdedigers zijn minder fysiek, denken en handelen minder vanuit het duel, hebben meer voetballend vermogen en kiezen eerder voor voetballende oplossingen."

"In de Nederlandse competitie voetballen we op een andere manier dan internationaal vaak het geval is", vervolgt Metgod. "Hier wordt meer open gespeeld dan in Italië of in Duitsland, naïever noemen sommigen het. Hier kunnen creatieve voetballers zich verder ontwikkelen. In andere competities zie je meer kracht, atletisch vermogen."

Tijdens het WK in Brazilië speelde Oranje volgens Metgod minder open dan voorheen. "Het Nederlands elftal speelde in Brazilië met een meer controlerende speelstijl. Wanneer we daar ons Hollandse voetballende vermogen aan kunnen toevoegen, heb ik hoge verwachtingen van de toekomst."

De Mos: gebrek aan duelkracht

Aad de Mos werkte als coach onder meer in de eredivisie, de Belgische competitie, Spanje, Duitsland en Griekenland. Tegenwoordig is hij analist bij Sport1 en in die hoedanigheid ziet hij veel Europees voetbal voorbijkomen.

"De eredivisie een van de beste competities van de wereld? Dat valt wel mee", zegt de 67-jarige De Mos. "Spanje heeft een geweldige competitie, de beste van Europa op dit moment. Dan komt de de Premier League en dan de Bundesliga. Duitsland kijk ik vaak, maar buiten Borussia Dortmund en Bayern München valt het niet mee. Frankfurt tegen Mainz doet zeer aan de ogen."

"De Italiaanse competitie is gedevalueerd, maar is nog wel beter dan de onze", gaat De Mos verder. "Lazio tegen Roma of AC Milan tegen Inter zijn gevechten, waarbij alles wordt gedaan om resultaat te halen. Bij Feyenoord tegen Besiktas hebben we weer gezien hoe broodvoetballers een goed resultaat halen tegen liefhebbers."

"Bij de landen die boven ons staan, gaat het om resultaat, terwijl in Nederland ook goed voetbal belangrijk is", aldus De Mos. "Gelukkig zie je een beetje een kentering door de manier van spelen van Oranje in Brazilië. Daar kan lering uit worden getrokken, maar ik zag het nog niet bij FC Groningen en nog niet bij Feyenoord. Zekerheid inbouwen en proberen te overleven. In de competitie zou je wel voluit kunnen gaan voor goed voetbal en resultaat. Daar heb je 34 wedstrijden voor. Europees kan het in een kwartier al voorbij zijn als je een goal uit een corner incasseert. Als Van Gaal het mag, waarom anderen niet? Als je de kwaliteiten niet hebt voor dominant voetbal moet je creatief zijn. Als je niet sterk bent, moet je slim zijn. Daar is niks mis mee."

Volgens De Mos ontbreekt in de eredivisie een in zijn ogen belangrijk facet om te overleven in het internationale topvoetbal: duelkracht. "In duels worden we omver geblazen. Eigenlijk wordt daar te weinig op getraind. Alle trainingsvormen zijn gericht op passen en trappen. Dat begint al in de jeugd, altijd hetzelfde. Ander voorbeeld: koppen. Als je ziet hoe slecht er wordt gekopt in de eredivisie. Van koppen gaat het haar in de war, dat doen ze niet meer zo graag. Maar bij een corner tegen moet je wel koppen."

"Toch staan er altijd weer jongens op die het tegendeel bewijzen", stelt De Mos. "Sven van Beek stak er bij Feyenoord tegen Besiktas met kop en schouders bovenuit. Een nieuwe groeibriljant, kan een betere uitgave van Stefan de Vrij en Ron Vlaar worden. Ik had weinig tijd nodig om dat te zien. Ballen over veertig meter op de stropdas, niet één keer, maar vijf keer gezien. Heel positief. Eigenlijk gedwongen door omstandigheden, financieel wanbeleid, krijgt de jeugd de afgelopen jaren een kans."

Calderwood: fantastische leerschool

Van een Nederlandse coach met ervaring in het buitenland naar een buitenlandse coach met ervaring in Nederland. De eredivisie is over het algemeen het domein van Nederlandse coaches, maar Jimmy Calderwood behoorde in de jaren negentig tot de buitenlandse coaches in de eredivisie, voor Cambuur, Willem II en NEC. De 59-jarige Schot, momenteel zonder club, werkte daarnaast in zijn geboorteland en was voor het laatst actief bij Go Ahead Eagles en De Graafschap in de eerste divisie. In 1979 streek hij als voetballer neer in Nederland.

"Nederland is voor mij een fantastische leerschool geweest", aldus Calderwood. "Ik kwam van Birmingham City op huurbasis bij Sparta terecht. We hadden een fantastisch elftal, met Danny Blind, Ruud Geels, Louis van Gaal. Ik heb met en tegen heel goede voetballers gespeeld. Zo moest ik altijd tegen Johan Cruijff spelen, maar ik kreeg hem nooit te pakken. Nog steeds niet. Hij was veel te slim en veel te snel."

"Ik heb Nederland hoog zitten", gaat Calderwood verder. "Louis van Gaal is een fantastische man en heeft volkomen gelijk. Sommige Nederlandse wedstrijden zijn niet om aan te zien, heel tactisch, maar door de jaren heen heeft Nederland zoveel supersterren voortgebracht. Dat is geen geluk, maar de kwaliteit van een volk. Nederland zal dat ook blijven hebben."

"Laatst was ik met mijn dochter, die in Utrecht woont, naar Schotland met een Utrechts onder 11-team van een amateurclub", vertelt hij. "Had ik allemaal geregeld. Spelen ze tegen een Schots team en die ouders van die Schotten kijken me bewonderend aan: fantastisch om te zien, spelen op balbezit, al op die leeftijd."

Calderwood ziet de toekomst van het Nederlandse voetbal positief tegemoet. "De komende jaren moeten de huidige jonge jongens blijven leren en zich blijven ontwikkelen", zegt de Schot. "Elk jaar opnieuw. De goede spelers gaan nog veel meer groeien. Ze hebben de Nederlandse school gehad en kunnen de weg van spelers als Clarence Seedorf en Marco van Basten volgen. Ze zijn nog niet zo goed, maar kunnen beter worden in een goede competitie. Voor de eredivisie is dat jammer. Nederlandse clubs kunnen niet betalen wat ze in Engeland of zelfs in Turkije betalen. Nederland is een opleidingsland."

Cziommer: tactisch bij besten

Dan het woord aan een andere buitenlander in het Nederlandse voetbal, Simon Cziommer. Hoewel, de 33-jarige Duitser spreekt over Nederland in de wij-vorm. Cziommer groeide op in het Duitse Schüttorf, vlakbij de Nederlandse grens, en sloot zich aan bij de jeugdopleiding van FC Twente. Bij de Tukkers begon in 2000 ook zijn profloopbaan. Daarna speelde hij ook nog voor Schalke 04, Roda JC, AZ, FC Utrecht, Red Bull Salzburg en Vitesse.

De huidige speler van Heracles Almelo werkte in zijn periode bij AZ onder Louis van Gaal. "Van Gaal heeft helemaal gelijk dat er in Nederland veel talent en kwaliteit rondloopt, maar de competitie op zich beschouw ik niet als de beste van de wereld", aldus Cziommer. "In de topdrie komt Nederland zeker niet. Duitsland, Engeland en Spanje vormen de absolute top en Italië en Rusland zijn denk ik ook sterker. Verder sla ik de Franse competitie met Paris Saint-Germain ook hoger aan."

"Qua talent en tactisch vermogen kunnen we in Nederland zeker wel mee met de besten", stelt Cziommer. "Er is veel talent, bij Feyenoord bijvoorbeeld, dat nu helaas wordt leeggekocht. Het zou voor de eredivisie goed zijn als al die spelers die net een WK achter de rug hebben, zouden blijven."

"Het enige dat Nederland niet zo goed kan, is winnen", vervolgt de middenvelder. "Dat is een groot verschil met Duitsland. Als de centrale verdediger de bal daar naar voren rost, maar het team wint, dan is de hele natie blij. Als we in Nederland zo spelen, zeggen we: leuk en aardig, maar niet aantrekkelijk. Het moet ook leuk en mooi zijn. Willen wij internationaal meedoen, dan moet dat anders. We moeten een combinatie zoeken. We hoeven niet altijd 4-3-3 te spelen. De enige clubs die in Europees verband fantastisch pressievoetbal spelen zijn FC Barcelona en Bayern München. De rest, ook Real Madrid, trekt zich terug. Waarom mogen wij dat dan niet?"

Cziommer noemt de prestatie van Oranje op het WK als lichtend voorbeeld. "Louis van Gaal heeft dingen voor elkaar gekregen die velen niet voor mogelijk hielden. De combinatie van spelers als Ron Vlaar uit Engeland, de tactisch geschoolde talenten en de klasse van Arjen Robben en Robin van Persie werkte. Het scheelde niet veel of Nederland had de finale gehaald of was zelfs wereldkampioen geworden."

Geen topvier, maar...

De cijfers en de experts zitten op één lijn: de eredivisie behoort niet tot de beste vier competities van de wereld. Maar heeft Louis van Gaal daarmee ongelijk? De eredivisie is wel een bijzondere competitie waar talenten zich kunnen ontwikkelen, waar goede spelers rondlopen met meer dan gemiddeld tactisch inzicht en voetballend vermogen. Met wat meer duelkracht, defensieve zekerheid en een winnaarsmentaliteit kunnen volgens de kenners ook de Europese resultaten verbeteren.