Ebola: hoe dodelijk is het?
In vier landen in West-Afrika is het ebola-virus nu al ruim een half jaar actief. Zo'n 700 mensen zijn er aan overleden, zo'n 1000 zijn besmet. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) spreekt officieel nog niet van een epidemie, maar Artsen zonder Grenzen zegt dat de situatie wel ernstig is. Zes vragen over ebola in West-Afrika.
Wat is ebola?
Ebola hemorragische koorts, zoals ebola officieel heet, is een zeldzame en ernstige infectieziekte die in 1976 voor het eerst opdook bij de Ebola-rivier in Congo. Het virus is waarschijnlijk afkomstig van vleermuizen. Zij verspreiden het virus onder meer via hun ontlasting, waardoor andere dieren het virus kunnen oplopen. Als mensen met deze dieren in contact komen, bijvoorbeeld bij de slacht, kunnen ook mensen besmet raken.
De tijd tussen besmetting en daadwerkelijk ziek worden is ongeveer een week. Verschijnselen zijn bloedingen, koorts, hoofdpijn, spierpijn en een hele reeks andere klachten. De overlevingskansen zijn klein, zo'n 70 tot 90 procent van de patiënten overlijdt. De kans op besmetting van mens op mens is niet groot, alleen bij direct contact met bloed, zweet, urine, ontlasting, sperma en braaksel van een patiënt. Besmetting via de lucht door niezen of hoesten is nooit aangetoond.
Hoe wordt ebola bestreden?
Er is geen vaccin of medicijn tegen ebola. Behandeling bestaat hoofdzakelijk uit bestrijding van de complicaties. Daarnaast moet worden voorkomen dat de ziekte zich verspreidt. Daarom is het belangrijk dat een ebola-patiënt snel wordt herkend en dan meteen wordt geïsoleerd. Mensen die in direct contact zijn geweest met een patiënt moeten een tijd lang worden gevolgd.
In welke landen is er nu een uitbraak?
De huidige ebola-uitbraak begon in februari van dit jaar in het West-Afrikaanse Guinee. Daar stierven toen bijna tachtig mensen aan het virus. Hoewel Artsen zonder Grenzen toen waarschuwde van een ongekende uitbraak, wilde de Wereldgezondheidsorganisatie nog niet spreken van een epidemie. Het virus beperkte zich sinds het begin van de uitbraak niet tot Guinee. Het dook ook op in de buurlanden Liberia, Sierra Leone en Nigeria. Inmiddels zijn zo'n 700 mensen overleden. Het risico dat het virus naar Europa komt, is klein, maar nooit helemaal nul.
Wat doen de West-Afrikaanse landen om ebola te bestrijden?
De getroffen landen hebben afspraken gemaakt met de WHO over betere samenwerking met vooral lokale gemeenschappen. Grenzen worden in sommige gevallen gesloten om verspreiding tegen te gaan. Bij grensovergangen die wel open zijn, worden medische controles uitgevoerd. Ook op vliegvelden wordt gecontroleerd.
Waarom verloopt de bestrijding in West-Afrika zo moeizaam?
In de landen in West-Afrika wordt ebola zo ongeveer beschouwd als een ziekte van de duivel zelf. Dat komt onder meer door de ernstige bloedingen die ebola-patiënten krijgen.
Door de grote angst onder de bevolking worden artsen en verpleegkundigen niet geloofd als ze vertellen dat iemand besmet is. Sommigen geloven zelfs dat buitenlandse artsen het virus opzettelijk verspreiden. Daarom vluchten sommige patiënten het ziekenhuis uit en gaan terug naar familieleden, waardoor het virus weer verder wordt verspreid.
Een overleden patiënt moet zo snel mogelijk worden begraven, maar dat gebeurt in West-Afrika vaak niet, omdat de begrafenisrituelen in acht worden genomen. In Nigeria blijven doden soms maanden in een mortuarium liggen omdat mensen willen sparen voor de begrafenis. In de tussentijd worden de overledenen nog vaak aangeraakt. Dat werkt allemaal verspreiding in de hand.
Daarnaast worden patiënten gestigmatiseerd. Zo hoefde een vrouw die ebola had overleefd, niet meer terug te komen op haar werk.
Hulporganisaties als de WHO en Artsen zonder Grenzen zeggen dat veel voorlichting nodig is.
Kan ik als reiziger in het gebied besmet raken?
Het risico op besmetting voor vakantiegangers of reizigers in het gebied is klein. De KLM adviseert reizigers naast de algemene hygiënemaatregelen voor West-Afrika contact met besmette patiënten en wilde dieren te vermijden.