Moeders Srebrenica zoeken gelijk

Door verslaggever Kees van Dam

Bij de rechtbank in Den Haag hopen nabestaanden van duizenden Srebrenica-slachtoffers vandaag gelijk te krijgen. De 'Moeders van Srebrenica' willen dat de Nederlandse Staat aansprakelijk wordt gesteld voor het bloedbad in het Oost-Bosnische dorpje.

Troepen van generaal Mladic vermoordden in juli 1995 ongeveer 8000 moslimmannen en -jongens, ondanks de aanwezigheid van Nederlandse VN-militairen. Al jaren vechten de Moeders van Srebrenica in rechtszaken voor een schadevergoeding.

In een zaak tegen de Verenigde Naties kregen de nabestaanden eerder ongelijk. Zowel de Nederlandse Hoge Raad als het Europese Hof van Justitie oordeelde dat de militairen immuun zijn voor rechtsvervolging omdat ze onder het commando vielen van de VN.

De procedure tegen de Nederlandse Staat zetten de Moeders van Srebrenica desondanks door. In april was de inhoudelijke behandeling en vandaag is de uitspraak.

Hoop

De Moeders putten moed uit een zaak aangespannen door andere nabestaanden. In dat proces oordeelde de Hoge Raad vorig jaar september dat Nederland wel degelijk medeverantwoordelijk is voor de dood van drie moslimmannen. Die werden kort na hun gedwongen vertrek van het Dutchbat-terrein door de Bosnische Serviërs vermoord.

Volgens de Hoge Raad konden de Dutchbat-militairen weten dat ze de drie moslimmannen een wisse dood in stuurden toen ze hen op 15 juli 1995 van de compound zetten. Het wegsturen was de Staat wel degelijk aan te rekenen omdat Dutchbat weliswaar officieel onder bevel stond van de VN, maar Nederland er de effectieve leiding over had.

Schadevergoeding

De nabestaanden werd in die zaak een schadevergoeding toegewezen van 20.000 euro per weggestuurde en doodgeschoten moslim. De Moeders van Srebrenica hopen dat de Haagse rechtbank de redenering van de Hoge Raad volgt.

De landsadvocaat blijft bij het al eerder door Nederland ingenomen standpunt: Dutchbat was weliswaar een Nederlandse eenheid, maar viel onder bevel van de VN en derhalve is Nederland niet aansprakelijk te stellen.

Buitenlandse interesse

Los van de vraag of Nederland eventueel veel schadevergoeding zou moeten betalen, is de uitkomst van deze zaak van groot internationaal belang.

Want als de Moeders gelijk krijgen, dringt zich de vraag op of Nederland en andere landen in de toekomst nog wel kunnen blijven deelnemen aan VN-missies als ze juridisch aansprakelijk kunnen worden gesteld als er dingen fout gaan.

Vandaar dat de zaak in Den Haag ook vanuit het buitenland met veel belangstelling wordt gevolgd.