"Veteranendag hier erg ingetogen"
In Den Haag is vandaag de tiende editie van Nationale Veteranendag, met een militair defilé en een feest op het Malieveld. Een terugblik met militair historicus Christ Klep.
Hoe kijkt u terug op tien jaar Veteranendag?
Het doel van Veteranendag is het bevorderen van respect en waardering voor veteranen. Ik geloof niet dat zo'n dag zelf de houding in Nederland ten opzichte van veteranen wezenlijk heeft veranderd en ik geloof ook niet dat je dat moet verwachten, maar het heeft wel bijgedragen aan de zichtbaarheid van veteranen.
Is het het nationale evenement geworden dat men voor ogen had?
De Veteranendag van nu lijkt op die van tien jaar geleden. Het bezoekersaantal is de laatste jaren gestabiliseerd op 70.000 tot 80.000 bezoekers. Een hele grote verandering in de opzet of groei zou mij overigens ook verbaasd hebben.
Veteranendag is een weerspiegeling van hoe wij als Nederland over de rol van veteranen denken: ingetogen, dus geen grote militaire parades zoals in het buitenland, en zonder een sterke uiting van vaderlandsliefde. We kijken er als Nederlanders toch vrij nuchter naar.
Hoe verklaart u die nuchtere houding?
Het heeft te maken met het DNA van een land, met de visie op oorlog. Als een Amerikaanse militair in de VS in een volle trein stapt, staan mensen voor hem op. Hij is een 'all-American hero', iemand die heeft gevochten voor de vrijheid van het vaderland.
In Nederland kennen we dat gevoel veel minder. Ons land heeft sinds de Slag bij Waterloo in 1815 in militair opzicht geen grote rol meer gespeeld. We waren neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog, onze rol tijdens de Tweede Wereldoorlog was beperkt en we hebben wel troepen naar de koloniën in Nederlands-Indië gestuurd, maar daar kijken we achteraf met gemengde gevoelens naar. De missies die we sindsdien hebben uitgevoerd waren in verhouding klein en meestal niet gericht op gevechtstaken.
We kennen geen krijgshaftige traditie, we hebben daar ook nooit bewust voor gekozen. Er leven onder de bevolking twijfels over de noodzaak van een missie naar Mali bijvoorbeeld. Dat neemt niet weg dat er waardering en respect is voor de persoonlijke inzet van veteranen, maar we beleven het anders.
Hoe ziet u de toekomst van Veteranendag? Kan het in zijn huidige vorm nog tien of twintig jaar mee?
Ik denk dat Veteranendag niet wezenlijk zal veranderen zolang onze houding ten opzichte van de rol van de krijgsmacht en de veteranen niet verandert. Stel dat we in een oorlog met Rusland terecht zouden komen, dan zou Veteranendag het jaar erna er anders uitzien. Zolang we niet betrokken zijn bij grote gevechtsmissies blijft Veteranendag hetzelfde.
Ik zou zelf ook niet weten hoe je het anders moet aanpakken. Je zou er meer een militaire activiteit van kunnen maken, zoals in Frankrijk, Engeland en Amerika gebeurt, met de focus op de veteranen. Maar wij willen het breder trekken, met een feest, muziek en gezelligheid. Is dat erg? Nee, het weerspiegelt het typisch Nederlandse gevoel.
De NOS doet rechtstreeks verslag van Veteranendag, 12.45 - 14.30 op Nederland 2 en nos.nl. Vanavond is er een samenvatting met de hoogtepunten, 18.20 - 18.45 uur op Nederland 2 en nos.nl.