"Ministers werkten ons tegen"

"In 2004 eiste minister Dekker mijn aftreden omdat ze vond dat ik samenspande met journalisten en Tweede Kamerleden. Dat is niet bewezen en dat heb ik niet gedaan", verklaart oud-directeur Jan van der Moolen van het CFV voor de parlementaire enquêtecommissie Woningcorporaties.

Het CFV, Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting, rapporteerde in 2004 dat de financiële positie van woningcorporaties erg goed was en dat de huurverhoging die minister Dekker voorstelde niet nodig was.

Dat rapport werd tegengehouden en met veel vertraging gepubliceerd. Van der Moolen noemt het een onsmakelijke situatie.

Gebeuk

Het is één van de voorbeelden die volgens Van der Moolen illustreren dat de politiek soms een verkeerde invloed uitoefent op woningcorporaties en op de onafhankelijke toezichthouder CFV.

"In 2010 hebben we een onderzoek gedaan naar de schaalvergroting onder woningcorporaties, die werden alsmaar groter. Dat is door het ministerie nooit gepubliceerd. Ik heb toen niets gedaan want ik was moe van het gebeuk."

"Succes ermee"

Ook woningcorporaties werkten CFV tegen. "We waren een toezichthouder met de pet in de hand. We mochten nergens om vragen en als we iets zagen, mochten we niet ingrijpen."

Volgens Van der Moolen heeft de politiek het toezicht nooit goed geregeld. "Staatssecretaris Tommel zei in 1998 'Succes ermee'. Later hebben we steeds gevraagd om wettelijke verankering, maar die kregen we niet."

Uiteindelijk moest het CFV toezicht houden op corporaties die steeds groter werden en uiteindelijk een totaal vermogen van meer dan 30 miljard euro hadden. "Eerst vonden we 4000 woningen per corporatie wel genoeg, maar op het laatst waren het er 90.000."

Goed toezicht

Eerder vanmorgen werden twee topambtenaren verhoord van het voormalige ministerie van VROM en van Binnenlandse Zaken. Zij vinden dat het ministerie, ondanks het groter en rijker worden van de corporaties, steeds goed toezicht heeft kunnen houden.

"Maar ik maakte me wel zorgen om de toenemende professionaliteit van corporaties, met hun advocatenkantoren en hun adviseurs", zegt Annet Bertram, voormalig directeur-generaal Wonen.

"Ik vind tien ambtenaren op 400 corporaties adequaat. Voor het doorlezen van hun jaarverslagen krijgen we er extra mensen bij, tot zo'n dertig", zegt plaatsvervangend directeur Woningmarkt Victor Schaap.

Nieuwe toezichthouder

Toch kreeg het ministerie over Woonbron en de SS Rotterdam, en over de derivatenhandel van Vestia pas signalen toen de zaak al uit de hand was gelopen. Er werd ten onrechte gedacht dat toezichthouders CFV en WSW alles in de gaten hielden.

Inmiddels heeft minister Blok nieuw beleid voor corporaties in de maak. De minister wil dat de Tweede en Eerste Kamer die plannen goedkeuren nog voordat de enquêtecommissie haar rapport heeft uitgebracht.