Schandaal reikte tot 10 Downing St
Door correspondent Anne Saenen
Met de veroordeling van de vroegere hoofdredacteur van News of the World komt er een einde aan een van de langdurigste rechtszaken in Groot-Brittannië. Een terugblik op het schandaal dat de Britse mediawereld op zijn kop zette.
Hoe kwam het afluisterschandaal aan het rollen?
Al in 2009 doet de Britse krant The Guardian onthullingen over tabloid News of the World. Ze beschuldigen de zondagskrant ervan duizenden voicemails van politici en bekende Britten te hebben afgeluisterd, onder wie van acteurs Hugh Grant en Sienna Miller en zangeres Charlotte Church.
De zaak komt pas echt aan het rollen in 2011, wanneer The Guardian onthult dat News of the World een privé-detective inhuurde om de voicemail van de 13-jarige Milly Dowler af te luisteren. Het schoolmeisje verdween in 2002 en bleek later te zijn ontvoerd en vermoord. Het Britse publiek reageert woedend op de onthullingen. Adverteerders van de krant trekken zich terug. Op 10 juli 2011 sluit News of the World na 168 jaar haar deuren.
Wie zijn de hoofdrolspelers?
Zeven medewerkers van News of the World en zusterkrant The Sun staan terecht voor het afluisterschandaal. Ze worden beschuldigd van het illegaal afluisteren van voicemails, het omkopen van ambtenaren en het verbergen van bewijsmateriaal.
Volgens de openbaar aanklager wist de hoofdredactie van News of The World van de afluisterpraktijken. Vandaar dat alle ogen gericht zijn op Rebekah Brooks, de voormalig hoofdredacteur van de twee tabloids.
Ook haar opvolger bij News of the World, Andy Coulson, speelt een belangrijke rol in de zaak. In 2007 vertrekt Coulson als hoofdredacteur bij de krant en wordt hij woordvoerder van premier David Cameron. Coulson neemt daar zijn ontslag als de omvang van het afluisterschandaal duidelijk wordt.
Allebei de oud-hoofdredacteuren houden vol niets te hebben geweten van de afluisterpraktijken van de krant.
Wat zijn de meest opmerkelijke dingen die aan het licht zijn gekomen?
Wat opvalt in de zaak is hoe hecht de relaties waren binnen de mediawereld, maar ook tussen de pers en politici. De openbaar aanklager maakte bijvoorbeeld een e-mail openbaar van Tony Blair. Daarin gaf de oud-premier tips aan Rebekah Brooks over hoe ze het schandaal zo snel mogelijk kon afwenden. Een ander detail dat aan het licht kwam, was dat Brooks en Coulson een jarenlange affaire hadden.
Ook leverden de getuigenissen van de verdediging heel wat opmerkelijke nieuwtjes op. Vooral die van voormalig royalty-verslaggever van News of the World, Clive Goodman. Zo liet hij de rechter weten dat prinses Diana de telefoonnummers van de hofhouding van prins Charles doorspeelde aan de media. Ook bekende hij dat hij de voicemailberichten van Kate Middleton 155 keer had afgeluisterd.
Het meest amusante detail dat naar voren kwam tijdens de zaak, was dat koningin Elizabeth woest was dat bewakers stiekem snoepten uit de schalen met nootjes die in Buckingham Palace staan.
Hoe wijdverspreid was het afluisterschandaal?
Het schandaal beperkte zich niet alleen tot de media. Ook politiefunctionarissen en politici werden in de zaak betrokken. Een commissie onder leiding van rechter Brian Leveson deed onderzoek naar het afluisterschandaal en de relatie tussen politici en pers. In zijn rapport concludeerde de commissie dat die relatie te hecht verweven was.
Zo was Rebekah Brooks aanwezig op het verjaardagsfeest van premier Cameron. En reed Cameron op een paard dat Brooks op haar beurt te leen had van de Londense politie. Ook bleken journalisten politiefunctionarissen te hebben betaald in ruil voor informatie.
Zijn er mensen die de dans ontsprongen?
Mediamagnaat Rupert Murdoch en zijn zoon, James Murdoch, lijken aan vervolging te zijn ontkomen. James Murdoch werkte als directeur van News International, de uitgeverij van News of the World en The Sun. Zijn vader Rupert Murdoch is de baas van het Amerikaanse moederbedrijf News Corporation.
Vader en zoon hebben zich wel moeten verantwoorden tegenover de commissie-Leveson . Toen aan Rupert Murdoch werd gevraagd wat hij afwist van de afluisterpraktijken, gaf hij ontwijkende antwoorden. Zijn zoon leek zich tijdens het verhoor bijzonder weinig te herinneren.
In Amerika klaagden Britse aandeelhouders van het krantenconcern de Murdochs aan vanwege misleiding. Rupert en James Murdoch deden de afluisterpraktijken namelijk in eerste instantie af als een geïsoleerd incident. Van deze beschuldiging werden ze eerder dit jaar vrijgesproken.
Hebben Britse tabloids hun leven gebeterd?
De Britse pers lijkt wat terughoudender te zijn geworden. De naaktfoto's van prins Harry, die tijdens een avond strippokeren in Amerika werden gemaakt, werden door de meeste Britse kranten niet gepubliceerd. Alleen tabloid The Sun besloot uiteindelijk de foto's toch in de krant te zetten, na eerst nagemaakte foto's met een stand-in te publiceren.
Ook de topless foto's van Kate werden niet in de Britse kranten getoond. Die verschenen voor het eerst in het Franse blad Closer. Ze waren genomen tijdens de vakantie van prins William en zijn vrouw in een afgelegen kasteel in Zuid-Frankrijk.
Toch blijft de Britse pers brutaal. Zo drong een tabloid-journalist eerder dit jaar binnen bij de herdenking van een overleden familielid van oppositieleider Ed Miliband. Ondertussen duren de onderhandelingen over hoe het perstoezicht voortaan geregeld moet worden voort.