Antibiotica-resistentie aangepakt

Door redacteur gezondheidszorg Rinke van den Brink

Er moeten wereldwijd veel minder antibiotica worden gebruikt. En er moeten zo snel mogelijk nieuwe middelen worden ontwikkeld om infecties te bestrijden. Daarvoor zal minister Schippers van Volksgezondheid de komende week pleiten op een internationale conferentie in Den Haag.

Infecties door bacteriën die ongevoelig zijn voor veel of alle antibiotica, dreigen onbehandelbaar te worden. Grote operaties en sommige ingrijpende behandelingen zoals transplantaties en zware chemokuren, waarbij preventief antibiotica worden gegeven, kunnen dan ook nauwelijks meer worden uitgevoerd.

Op de conferentie woensdag en donderdag wil de minister de strijd tegen de in de hele wereld toenemende antibioticaresistentie een flinke impuls geven. Behalve ministers uit bijna twintig landen, maken onder anderen de leiders van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO, de Wereldvoedselorganisatie FAO en de Werelddierengezondheidsorganisatie OIE hun opwachting in het Vredespaleis in Den Haag.

Nederland

Nederlandse artsen schrijven hun patiënten relatief weinig antibiotica voor. Daardoor is het aantal bacteriën dat resistent is tegen (bijna) alle antibiotica in Nederland laag in vergelijking met vrijwel elk ander land in de wereld.

Maar ook hier moeten steeds vaker antibiotica voorgeschreven worden van het type carbapenem. En ontstaat door toedoen van bepaalde enzymen die de bacteriën bij zich hebben antibiotica-resistentie. Die groep carbapenem-antibiotica zijn de laatst beschikbare middelen om infecties te bestrijden door bacteriën met ESBL's die voor alle andere antibiotica ongevoelig zijn.

Die ESBL's komen veel voor op het vlees dat in Nederland te koop is en ook in het milieu. Ongeveer één op de twaalf Nederlanders heeft bacteriën met ESBL's in zijn darmen zitten.

Overdracht

De meeste mensen worden daar niet ziek van, maar zeker na een grote operatie kan zo'n bacterie wel gemakkelijk een infectie veroorzaken. Ook oude en zieke mensen en heel jonge kinderen zijn extra gevoelig voor infecties.

Bovendien zijn darmbacteriën, en daar gaat het vaak om, gemakkelijk overdraagbaar doordat mensen hun handen niet goed genoeg wassen na toiletbezoek. Verder speelt ook gebrekkige hygiëne in zorginstellingen, zoals onvoldoende vaak handen wassen, een belangrijke rol bij de overdracht van bacteriën.

Reizen

In de meeste landen worden niet alleen (veel) meer antibiotica gebruikt dan in Nederland, maar ook veel meer carbapenem-antibiotica. Het aantal bacteriën dat resistent is tegen (bijna) alle antibiotica is in die landen navenant veel groter.

Reizigers die in buitenlandse ziekenhuizen komen, lopen het risico met dergelijke bacteriën besmet te raken. Soms is een verblijf in zo'n land al genoeg om die bacteriën op te lopen en mee naar huis te nemen.