"Burgeroorlog in Irak aanstaande"

Door redacteur Sandra Dijkman Dulkes

Een jaar geleden had nog nauwelijks iemand van de islamitische terreurgroep ISIS gehoord. Niet zo gek, zegt Midden-Oostendeskundige Bertus Hendriks. "ISIS is deel van een grotere beweging. De veenbrand smeult al langer."

De soennitische opstand in Irak is eigenlijk ontstaan uit onvrede over het beleid van premier Maliki. In ruil voor de steun van de soennieten in de samenwerking met de VS, deed Maliki hen beloftes. "Ze zouden in de regering komen", vertelt Hendriks. "Maar dat is niet gebeurd."

De sjiieten en Koerden kregen wel een plek en dus kwamen de soennieten in opstand. Maliki gooide nog eens olie op het vuur door een soennitische demonstratie vorig jaar met geweld de kop in te drukken. Daarbij vielen vijftig doden.

Sadr City

ISIS, eigenlijk een opvolger van al-Qaida, heeft meerdere plaatsen in Irak in zijn geheel of gedeeltelijk ingenomen, zoals Mosul, Falluja en Ramadi en staat aan de poorten van hoofdstad Bagdad. Maar dat ze de hele hoofdstad innemen, ziet Hendriks niet gebeuren. "In de voorstad Sadr City wonen veel geharde sjiitische strijders. Dat overleeft ISIS niet."

Hendriks vindt het opvallend dat ISIS Mosul zo snel veroverde. "Ze moeten steun hebben gehad en er moet een lange voorbereiding aan vooraf zijn gegaan. Dat kan nooit zijn gelukt met 7000 ISIS-strijders."

Dat de groepering financiële en materiële steun krijgt is wel duidelijk, zegt de Midden-Oostendeskundige. Die zou onder meer komen uit Saudi-Arabië en van sympathisanten. ISIS heeft professioneel wapentuig en materiaal tot zijn beschikking. "En dat krijgen ze allemaal voor niks", aldus Hendriks.

De leden zijn niet alleen soennieten uit Irak; ook strijders uit Tsjetsjenië, de Balkan, Saudi-Arabië en Tunesië vechten mee. Zelfs Nederlandse jihadisten hebben zich bij de terreurgroep aangesloten, schrijft minister Timmermans van Buitenlandse Zaken aan de Tweede Kamer.

Sektarisch geweld

De vraag is ook of de strijders de plaatsen die ze hebben ingenomen, kunnen consolideren. "Ik denk niet dat de soennieten de oude orde zullen herstellen", zegt Hendriks. "Daarvoor hebben ze niet genoeg mensen."

Hendriks vreest op korte termijn voor een burgeroorlog tussen de soennieten en de sjiieten. "Voor ISIS zijn sjiieten nog erger dan joden en christenen." En dus ligt geweld tussen bevolkingsgroepen op de loer.