Oranje was niet altijd onschuldig

Wie zijn huis, tuin of zichzelf in het oranje steekt, wordt deze dagen niet vreemd aangekeken. Dat is wel eens anders geweest, want de symboliek van deze kleur was ooit controversieel.

Zoals de kleur oranje nu bindt, zo verdeelde het Nederland ten tijde van de stadhouders. Je was voor of tegen Oranje en het was niet altijd zonder gevaar om daarvoor uit te komen.

Het duurde nog tot ver in de vorige eeuw voordat oranje vooral koningsgezindheid uitstraalde.

Oorlog

Intussen was al eeuwen daarvoor de basis gelegd voor het Oranjegevoel als symbool van het kleine Nederland dat geregeld in oorlog was met het grote buitenland.

Dat begon al in de Tachtigjarige Oorlog. Later werd Napoleon uit naam van Oranje de deur gewezen en in de Tweede Wereldoorlog was Radio Oranje de verzetszender tegen de Duitse overheersing.

Ook werd er al jaren in oranje tenue gevoetbald. Dat Oranje vooral synoniem werd voor het Nederlands voetbalelftal, viel samen met de legendarische uitspraak van wijlen Rinus Michels in 1988: "Voetbal is oorlog."

Michels werd in dat jaar met het Nederlands voetbalelftal Europees kampioen. Die titel maakte een aantal historische nederlagen goed, vooral het verlies van de WK-finale tegen Duitsland. De "schande van 1974 was eindelijk uitgewist", zo rapte verslaggever Jack van Gelder.

Ontzuiling

Wie herinnert zich niet hoe Michels en zijn team in Amsterdam werden gehuldigd? Sindsdien wordt bij de grote toernooien niet meer op een oranjevlaggetje meer of minder gekeken. Oranje staat weer voor de strijd van het kleine Nederland tegen het grote buitenland, maar dan op het voetbalveld.

Dat de Oranjegekte soms een grote vlucht neemt, heeft volgens de Deense Lotte Jensen te maken met de ontzuiling. Jensen deed hier onderzoek naar in het project Proud to be Dutch. "We horen nergens meer bij, terwijl die behoefte er blijkbaar wel is."

Dus laten we ons helemaal gaan in ons Oranjegevoel als de gelegenheid zich voordoet, zo stelt de onderzoeker. Daarbij helpt de commercie een handje mee - want Oranje is ook economie. Al valt het dit jaar een beetje tegen.