Bewonersbedrijf rendeert nog matig

Door redacteur Jikke Zijlstra

Bewoners die een buurthuis runnen, portieken schoon maken, onkruid verwijderen uit het buurtparkje en zwerfafval weghalen bij de vuilniscontainers zijn. Het sluit allemaal goed aan bij 'de participatiesamenleving', waar koning Willem-Alexander het vorig jaar over had in zijn troonrede. En waar ook minister Blok van Wonen en minister Plasterk van Binnenlandse Zaken groot voorstander van zijn.

Het wijkwerk neemt toe en steeds vaker organiseren de bewoners zich in speciale bewonersbedrijven. Die bedrijven willen winst maken. Ze halen klussen binnen die vroeger werden uitgevoerd door gemeenten of corporaties. De gemaakte winst willen de bewonersbedrijven weer ten goede laten komen aan de wijk.

Dit gebeurt al in Leeuwarden en Arnhem en vandaag opent wijkonderneming Op eigen Houtje de deuren in Emmen. Volgende week gaat in Hengelo ook zo'n bedrijf van start en later dit jaar komen er waarschijnlijk nog drie bij, onder meer in Zaandam.

Winst maken

Maar het blijkt voor bewonersbedrijven best lastig om winst te maken als na de eerste twee opstartjaren de financiële ondersteuning door het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) stopt.

Een voorbeeld is bewonersbedrijf Heechterp Schieringen in de gelijknamige achterstandswijk in Leeuwarden. Zakelijk leider Chris Troost is erg enthousiast over het bedrijf dat anderhalf jaar geleden van start ging. Maar hij stuit nog altijd op veel obstakels.

Vrijwilligers

"Bureaucratie en tegenstrijdige wet- en regelgeving rondom vrijwilligers en werklozen", noemt Troost daarbij als voorbeeld. Het bewonersbedrijf is afhankelijk van vrijwilligers. Vaak zijn dat werklozen, want die worden gestimuleerd vrijwilligerswerk te doen zolang ze geen vaste baan hebben. Maar als ze dan eenmaal actief zijn als vrijwilliger, worden ze door het UWV op het matje geroepen omdat hun vrijwilligerswerk het solliciteren in de weg zou staan. "Dat werkt natuurlijk niet."

Verder merkt de zakelijk leider dat gemeenten, corporaties en andere bedrijven soms huiverig zijn om werk te gunnen aan het bewonersbedrijf, omdat ze niet weten wat zo'n bedrijf is en kan. Ze durven bijvoorbeeld de groenvoorziening of het schoonmaken van portieken niet of slechts mondjesmaat uit te besteden aan het bewonersbedrijf.

Gat in de begroting

"Mede hierdoor vallen onze inkomsten tegen", zegt Troost. Na anderhalf jaar heeft het bedrijf een gat op de begroting van 55.000 euro. Terwijl het doel was om aan het einde van dit jaar financieel onafhankelijk te zijn.

"Maar gelukkig gaat er ook veel goed", zegt Troost. Zo maakt het bedrijf wel winst op het bezorgen van maaltijden bij mensen thuis, in Leeuwarden. En hij is alweer plannen aan het maken voor nieuwe bronnen van inkomsten. "We zullen wel moeten."