D-Day: wat je moet weten
Wat betekent D-day? Vaak wordt gedacht dat het staat voor Decision-Day, maar het is een term die militaire planners gebruiken voor de eerste dag van een operatie. De vierde dag is dan bijvoorbeeld D +4. In het dagelijks gebruik is D-day echter 6 juni 1944, de eerste dag van de Slag om Normandië (operatie-Overlord), en het begin van de bevrijding van West-Europa.
Wat was het plan? In Zuid-Engeland waren 7000 schepen verzameld: de grootste oorlogsvloot uit de wereldgeschiedenis. De soldaten zouden vanaf de dageraad landen op vijf stranden: Amerikanen op Utah Beach en Omaha Beach, zoals de codenamen luidden, Britten op Gold Beach en Sword Beach, Canadezen op Juno Beach. Ook gingen er nogal wat Polen mee. Nederlanders speelden geen rol. Het handjevol Nederlanders dat aan geallieerde zijde meevocht, kwam pas later. Al in de nacht moest een grote luchtlandingsaanval plaatsvinden. Dit alles moest leiden tot de verovering van een strook van 80 kilometer breed en 10 tot 16 kilometer diep.
Waarom de stranden? Dat had te maken met de bloedige mislukking van de Canadese aanval op de Noord-Franse havenstad Dieppe, op 19 augustus 1942. De geallieerden besloten daarna de havensteden te mijden omdat ze door de Duitsers waren uitgebouwd tot zwaarbewaakte forten. De dag na D-day begonnen de geallieerden met de bouw van twee zogenoemde Mulberry-havens in zee. Daardoor konden ze zwaar materieel aanvoeren.
Werd het doel van D-day bereikt? Er werden 156.000 man aan land gezet, maar er werden slechts stukjes gebied veroverd. Het gevolg: een enorme militaire verkeersopstopping . In de dagen erna konden de Duitsers zich herstellen. Pas op 21 augustus was de slag om Normandië beslist. Toch waren de geallieerden aan het eind van D-day opgelucht. Het belangrijkste was dat ze voet aan wal hadden gekregen. Daarom is D-day wel degelijk het begin van de bevrijding van West-Europa geworden.
Hoeveel doden en gewonden vielen er? Daarover bestaan slechts ruwe schattingen. De Britten en Canadezen verloren op D-day zo'n 3000 man aan doden, gewonden en vermisten. De Amerikaanse verliezen waren hoger, vooral door Omaha Beach. Het Amerikaanse dodental van die dag is vastgesteld op 1465. Maar de meeste doden, zo'n 3000, vielen onder de Franse burgerbevolking. En dat aantal komt boven op de 15.000 Franse doden die in de maanden ervoor gevallen waren door de voorbereidende bombardementen.
Herdenking D-day op 6 juni bij de NOS: 70 jaar na D-day, internationale herdenking in Quistreham, 13.20 - 17.00 uur, Ned. 2 en nos.nl 70 jaar na D-day, samenvatting van de herdenking, 19.00 - 19.25 uur. Ned. 1 en nos.nl