Strijd om topfunctie EU barst los

Geërgerd wist Jean Claude Juncker het zweet van zijn gezicht. Hij wordt zo moe van journalisten die vragen of hij serieus denkt dat hij voorzitter van de Europese Commissie wordt. Aangezien regeringsleiders als Cameron, Rutte of misschien zelfs Merkel hem wel eens kunnen dwarsbomen.

"Ik heb die vraag de laatste tijd al duizenden keren beantwoord", zucht de leider van de Europese Volkspartij, die gisteren de grootste werd. "Ik hoef niet op mijn knieën voor de leiders. Ik heb de verkiezingen gewonnen."

Het worden spannende weken voor Juncker. Want nu de Europese kiezer heeft gesproken, barst in Brussel de machtsstrijd los over wie de nieuwe baas van Europa mag kiezen. Een haantjesstrijd tussen het Europees parlement en de regeringsleiders.

Topbijeenkomst

De strijd zal waarschijnlijk weken, zo niet maanden, duren. Hij begint morgen. 's Middags komen de politieke leiders van het Europees Parlement bijeen, 's avonds dineren de regeringsleiders van de Raad van de Europese Unie.

De uitkomst van de strijd bepaalt uiteindelijk of de Europese Unie iets democratischer is geworden, zoals is beloofd in het Verdrag van Lissabon, of dat er een 'moordaanslag op de democratie", wordt gepleegd, zoals het Europees Parlement het noemt.

De kiezer krijgt volgens het Verdrag van Lissabon, dat in 2009 in werking trad, meer invloed op de benoeming van voorzitter van de Europese Commissie. Vroeger werd de voorzitter achter gesloten deuren benoemd door de regeringsleiders, maar nu moeten zij 'rekening houden' met de verkiezingsuitslag in het Europees Parlement.

Topkandidaten

Een nogal vage formulering, maar de grote fracties in het Europarlement grepen hem aan om dit keer 'topkandidaten' aan te wijzen voor de verkiezingen. De Luxemburger Juncker voor de christen-democraten, de Duitser Schulz voor de sociaal-democraten of de Belg Verhofstadt voor de liberalen.

Toch is het zeer de vraag of de winnende topkandidaat nu daadwerkelijk deze Europese topbaan krijgt. Sommige regeringsleiders hebben openlijk bedenkingen bij Juncker. "Totaal onacceptabel", vindt de Britse premier Cameron hem. Hij vindt Juncker te veel een pro-Europese federalist.

Ook premier Rutte zei onlangs dat het 'geen zekerheid' is dat een topkandidaat van het Europarlement commissievoorzitter wordt. En zelfs Merkel zou aan Juncker twijfelen, al schaart ze zich officieel achter de christen-democraat.

Lagarde

Maar heimelijk zou Merkel een grote voorkeur hebben voor de Franse IMF-topvrouw Christine Lagarde. Een naam die in meer kringen in Brussel circuleert. En een naam die uiteindelijk misschien ook acceptabel is voor het Europees Parlement, dat graag meer vrouwen in topfuncties wil.

Maar vooralsnog zal het Europees Parlement vasthouden aan de democratische vernieuwing en een beslissende invloed willen hebben op de benoeming van de opvolger van de huidige voorzitter Barrosso. Het wordt hoe dan ook een heftige strijd.

"Het ligt allemaal zo gevoelig", zegt NOS-correspondent Chris Ostendorf, "dat er dinsdag in de bijeenkomst vast wordt besloten dat EU-president Herman van Rompuy gaat onderhandelen met het parlement en alle betrokkenen, om achter de schermen te sonderen voor wie er misschíen een meerderheid zou zijn."