In Aleppo controleert al-Nusra alles
door verslaggever Lex Runderkamp
Aleppo is een spookstad geworden, althans: het deel dat in handen is van de rebellen. De stad is zo zwaar gebombardeerd door president Assads luchtmacht, dat de gewone bevolking massaal is vertrokken. Getallen zijn moeilijk te geven, maar het moeten er honderdduizenden zijn.
Als je Syrië in gaat vanuit Turkije zie je vluchtelingen die letterlijk schuilen bij het prikkeldraad van de grens. Ze mogen niet allemaal Turkije in. Als je geen paspoort hebt, loop je als vluchtelingenfamilie vast in een van de vele geïmproviseerde kampen op Syrisch grondgebied.
Allerzwaksten
In Aleppo wonen alleen nog de allerzwaksten van de stad. En natuurlijk veel rebellen, die er al twee jaar in slagen om het regeringsleger tegen te houden. Elke keer als ik in Aleppo kom, verbaas ik me erover hoe de rebellen dat presteren. Want in elke wijk die ik bezoek, tel ik hooguit tien of twintig ongetrainde jongens met een Kalasjnikov, die drie walkietalkies delen en zich alleen kunnen verplaatsen als de aftandse groepsauto er toevallig is.
Als ze wacht moeten lopen op de straathoek krijgen ze een wapen in handen, maar als de dienst erop zit, moeten ze dat weer afstaan. En hun commandanten verzuchten steeds dat ze geen munitie hebben.
al-Nusra
Deze laatste reis vertelden rebellen me wat ze in de stad nog overeind houdt: Jahbat al-Nusra. Dat is een rebellengroep die trouw heeft gezworen aan de leiding van al-Qaida. "Als al-Nusra er niet zou zijn, was Assad hier al lang naar binnen gelopen", zeggen bijna alle gematigde rebellen die ik tegenkom.
Er zitten veel buitenlanders bij al-Nusra, uit Arabische landen als Tunesië, Libië, Jordanië en Irak, maar ook westerlingen uit Duitsland, Engeland, Frankrijk, de VS en Nederland. En Pakistani, Tsjetsjenen... de lijst is schier eindeloos.
Bescherming
Je wilt als journalist niet eindigen zoals vele van mijn collega's, in handen van criminelen of religieuze extremisten. Ik ben naar Aleppo gereisd onder bescherming van een rebellengroep die sterk genoeg is om gijzelingen te voorkomen en die goede contacten onderhoudt met al-Nusra.
Dat was geen overbodige luxe. In het zuiden van Aleppo hielden al-Nusra-rebellen onze auto aan omdat ze mij zagen filmen. De spanning liep hoog op toen ze mijn camera wilden 'controleren' om te zien of ik al-Nusra niet stiekem aan het filmen was. Dat was ik niet. Ze zagen een reeks shots uit het ziekenhuis waar we net geweest waren.
Russen en Amerikanen
Toen was het goed en mocht onze groep doorrijden. Als ik zonder de rebellen zou zijn aangehouden door al-Nusra, was het anders met me afgelopen. "Deze mensen hebben Amerikanen en Russen als strijders", zegt een rebel tegen me als we even later aan de thee zitten.
"Russen en Amerikanen? Samen?", vraag ik. Dat past niet helemaal in mijn wereldbeeld. Voor de rebel is het de gewoonste zaak van de wereld. "Die willen absoluut niet gefilmd worden", zegt hij.
Zo langzamerhand ontdek ik dat al-Nusra vanwege z'n gevechtskracht de leiding heeft genomen in Aleppo. Filmen op straat? Eerst toestemming aan al-Nusra vragen. Op het dak filmen? Eerst aan al-Nusra vragen. Om een live-verbinding met het Journaal van 20.00 uur op te bouwen moeten we eerst een plek zoeken waar de groep niet domineert voordat we de satellietschotel durven opzetten.
Vrijheid
De gewone rebellen, de Syriërs in hun eigen stad, durven niks meer te ondernemen zonder toestemming van de lokale al-Nusra leider, genaamd 'de sjeik'. "We vechten voor onze vrijheid", hoor ik rebellen altijd zeggen. Daar kijk ik sinds m'n laatste Aleppo-reis weer iets anders tegen aan.