Boko Haram blijft ongrijpbaar

Al jaren woedt er een verhitte strijd tussen de Nigeriaanse overheid en de islamitische terreurgroep Boko Haram. Door het geweld zijn er in de eerste maanden van dit jaar alleen al meer dan 1500 doden gevallen. Ontvoeringen en aanslagen, zoals vandaag in het dorp Shawa, zijn geen uitzondering. Zo houdt Boko Haram al een maand bijna 300 schoolmeisjes vast. Om wat voor organisatie gaat het? En wat willen de leden bereiken?

Boko Haram, dat 'Westers onderwijs is verboden' betekent, wordt in 2002 opgericht door de charismatische islamitische leraar Mohammed Yusuf. Hij sticht in het noordoosten van Nigeria, in de stad Maiduguri, een islamitische school en moskee. De school wordt al snel een populaire bestemming voor gelovige moslimgezinnen uit Nigeria, maar ook uit de buurlanden Tsjaad en Niger.

Jihadisten

Maar Boko Haram richt zich niet alleen op islamitisch onderwijs. In de loop van de jaren wordt Maiduguri steeds meer een broedplaats voor jihadisten. In 2009 vallen leden van Boko Haram voor het eerst politiestations en overheidsgebouwen in de stad aan. Bij de gevechten die volgen tussen radicale strijders en het Nigeriaanse leger vallen honderden doden, onder wie ook Yusuf. Ook worden de school en moskee vernietigd.

De Nigeriaanse overheid denkt met deze actie de terreurbeweging te hebben uitgeroeid. Maar een jaar later bestormen leden van Boko Haram een gevangenis, waardoor 750 gedetineerden kunnen ontsnappen.

In de jaren die volgen pleegt de organisatie nog veel meer aanslagen op overheidsgebouwen, scholen, kerken en moskeeën. Dat geweld is tot op heden niet gestopt. De Nigeriaanse president Goodluck Jonathan heeft daarom de noodtoestand afgekondigd in de noordelijke provincies.

al-Qaida

Nigeriaanse veiligheidsdiensten beweren dat Boko Haram steun krijgt uit het buitenland. Keihard bewijs ontbreekt, maar er zijn signalen dat dit klopt. Sinds 2011 voeren leden van Boko Haram ook zelfmoordaanvallen uit, wat volgens experts kan wijzen op banden met al-Qaida.

De islamitische terreurgroep wil in het noorden van Nigeria de sharia, de streng islamitische wetgeving, invoeren. Zo zouden moslims geen broeken en shirts mogen dragen en niet mee mogen doen aan verkiezingen. Om dat te bereiken strijdt de beweging tegen alle westerse invloeden, niet alleen tegen westers onderwijs.

Om dat te bereiken schroomt de organisatie niet om geweld te gebruiken, ook als daar moslims slachtoffer van worden. Het geweld van de terreurbeweging richt zich op iedereen die niet de, in hun ogen, juiste islamitische leer aanhangt.

Bekeren

Dat blijkt onder andere uit de videoboodschap van Boko Haram waarin de ontvoering van bijna 300 schoolmeisjes wordt opgeëist. In de videoboodschap dreigt de huidige leider van de beweging, Abubakar Shekau, de meisjes te verkopen. "Ik ga dat doen op de markt." Later volgt een tweede film waarin de meisjes gesluierd te zien zijn. Volgens de ontvoerders zijn ze bekeerd tot de islam.

De laatste tijd is Boko Haram erg actief in de provincie Borno. Dorpen worden overvallen en er zijn honderden mensen gedood. Inwoners vinden dat het leger te weinig doet tegen de terreurbeweging en richten daarom burgermilities op. Soms lukt het om Boko Haram te stoppen, maar het loopt niet altijd goed af.

Zonder uniform

Het blijft het onduidelijk wie de strijders van de beweging precies zijn. Ze dragen geen uniform en zijn niet herkenbaar als Boko Haram-lid. Daardoor zijn ze voor de Nigeriaanse veiligheidsdiensten niet makkelijk te op te sporen.