TTIP: de moeder aller Verdragen

TTIP is geen klassiek handelsakkoord. Het Trans-Atlantisch Handels- en Investeringspartnerschap, volgens Europarlementariërs een cruciaal onderwerp voor de EU-burger, is de potentiële opmaat naar een vrijhandelszone met vergaande gevolgen voor Europa en de Verenigde Staten. Of het gaat lukken, valt nog te bezien.

Genoeg valkuilen. Neem de bestaande traditionele handelsbelemmeringen. Nederlandse bedrijven mogen bijvoorbeeld niet meedingen naar Amerikaanse projecten voor kustverdediging of watermanagement. Een Amerikaanse wet bepaalt dat alleen Amerikaanse bedrijven dat mogen.

Ook bestaan er nog steeds producten waarover in beide landen importbelasting moet worden betaald.

Regels

In TTIP is ook sprake van gezamenlijke normen en regels. Voorbeeld: waarom heeft een binnenspiegel van een Amerikaanse auto een andere minimum-afmeting dan de wet in Europa voorschrijft?

Autofabrikanten zullen blij zijn als ze voortaan nog maar één soort spiegel hoeven te monteren. En zo zijn er, alleen al in de auto-industrie, duizenden voorbeelden van zaken die efficiënter kunnen als de EU en de VS elkaars veiligheidsnormen accepteren.

Daar schuilt ook meteen een risico in. Wat als normen worden verlaagd, waardoor bijvoorbeeld genetisch gemanipuleerd vlees in Europa terecht kan komen?

Zowel Europa als Amerika heeft dikke stapels met verschillende regels en voorschriften. Alleen al die regels wederzijds accepteren, is een enorme juridische klus voor TTIP.

Investeringen

Als een bedrijf in een ander land een fabriek opstart, wil het natuurlijk niet opeens aan nieuwe regels wordt onderworpen omdat de overheid van dat land de wet verandert. Om die reden hanteren de EU en de VS nu al honderden regelingen om investeerders te beschermen.

Maak daar maar eens een allesomvattende nieuwe afspraak voor tussen de twee continenten. 'Complex' is een understatement.

Proces

Deze week zitten Amerikaanse en Europese onderhandelaars voor de vijfde keer om de tafel. Het zijn nog steeds verkennende gesprekken. Veel concrete resultaten zijn er nog niet, laat staan een verdragstekst.

Het duurt nog wel twee of drie jaar voordat er zicht is op een doorbraak. Ook daarna moeten alle Europese landen, hun parlementen, het Europees Parlement er nog mee instemmen.

Uiteraard geldt hetzelfde voor het Amerikaanse Congres. En al die belanghebbenden mogen nauwelijks iets aan het resultaat veranderen, want als er een steentje uit het bouwwerk wordt getrokken...

Feiten en fictie

Wat speelt zich precies af aan de onderhandelingstafel? We weten het niet. Logisch, zeggen de onderhandelaars, want anders kun je niet onderhandelen.

Toch is er veel wantrouwen en wordt er veel gelobbyd. Door milieugroeperingen, door tegenstanders van het kapitalisme, door banken en bedrijven.

Voor- en tegenstanders delen dezelfde vrees. Stel dat het eindresultaat van de onderhandelingen ooit bekend wordt, dan kunnen ze er niets meer aan veranderen. Want TTIP wordt ongetwijfeld het meest ingewikkelde compromis is uit de wereldgeschiedenis.