Is de crisis nou voorbij of niet?

Iets meer dan een week geleden was er nog het positieve bericht over de economie: "De crisis is op zichzelf voorbij", zei minister Dijsselbloem van Financiën. Maar van dat goede nieuws was vanochtend plots weinig meer over, toen het CBS een forse krimp van de economie bekendmaakte. Vijf vragen aan economieverslaggever Eva Wiessing.

Dijsselbloem zei dat de crisis voorbij is. Hoe moeten we deze forse krimp dan plaatsen?

"Deze krimp van 1,4 procent was totaal onverwacht, maar zo somber als het lijkt is het niet. De krimp wordt voor het overgrote deel veroorzaakt omdat door de zachte winter er 30 procent minder gas geproduceerd is. We hebben minder gas geëxporteerd en huishoudens en tuinbouwbedrijven hebben minder gas verbruikt. Zonder dit gaseffect waren we rond de 0 procent uitgekomen of misschien een kleine krimp. Overigens, als je nog dieper in de cijfers kijkt zie je dat er nog altijd tekenen van herstel zijn."

Waar zijn dan die lichtpuntjes bij de cijfers?

"Die zien we vooral in de industrie; die is 4 procent gegroeid. Ook investeren bedrijven steeds meer. Verder zie je dat het aantal uitzendbanen weer stijgt, dat is vaak het eerste teken van herstel. De bedrijven durven nog geen vaste krachten in dienst te nemen, want over het geheel van het kwartaal zie je dat nog altijd 32.000 banen verloren zijn gegaan. Maar, de werkgelegenheid hobbelt altijd een beetje achteraan in het herstel."

Hoe komt het dat gas zo'n bepalende invloed kan hebben?

"Doordat wij een gasproducerend land zijn.Daarnaast heeft energie altijd een dominant effect op de economische cijfers. Je ziet bijvoorbeeld ook dat prijsveranderingen in gas en olie grote invloed hebben op groeicijfers en de inflatie. In elke economie zijn de energiecijfers trouwens belangrijk. Toch zie je dat Duitsland juist heeft geprofiteerd van de zachte winter. Dat komt dan weer vooral doordat de bouw daar veel meer heeft kunnen doorwerken. In Nederland ligt de bouw wat dat betreft nog achter."

Een zachte winter betekent dat we meer geld overhouden, doordat we minder gas hebben verbruikt. Dat is toch juist goed voor de economie? We kunnen dan meer uitgeven?

"Dat zou je zeggen, maar consumenten krijgen dat geld pas later dit jaar terug bij de verrekening van hun energierekening. En je ziet ook dat consumenten nog niet op die meevaller hebben gerekend, want we hebben zelfs minder aan duurzame goederen uitgegeven. Dat komt ook doordat we vanwege belastingvoordelen heel veel auto's hebben gekocht in het laatste kwartaal van vorig jaar, maar nu die voordelen niet meer gelden hebben we daar juist minder aan uitgegeven."

Had Dijsselbloem nu gelijk dat de crisis voorbij is of was hij te positief?

"Er zijn echt wel tekenen van herstel, maar het is te vroeg om te zeggen dat de crisis al voorbij is. De cijfers in de afgelopen twee kwartalen zijn vooral veroorzaakt door incidentele zaken: eigenlijk is het vierde kwartaal van vorig jaar door de autoverkoop te positief geweest en is dit eerste kwartaal te negatief geweest. Over het algemeen kun je zeggen dat het herstel nog heel fragiel is."