Peilingwijzer: moeizaam herstel GL
In de nieuwste Peilingwijzer staan alle oppositiepartijen op winst, maar voor GroenLinks is die winst wel erg bescheiden. De partij staat op gemiddeld zes zetels, een winst van twee.
Die winst moet worden afgezet tegen de slechtste verkiezingsuitslag uit de geschiedenis van GL. Op 12 september 2012 behaalde de partij dankzij de lijstverbinding met de PvdA nog net vier zetels; anders was ze uitgekomen op drie.
Direct na de verkiezingen zakte het vertrouwen in GL nog verder weg. Een paar weken lang stond de partij in de Peilingwijzer zelfs op twee. Daarna volgde een langzaam, maar wel gestaag herstel: eind oktober 2012 klom GL naar drie, in mei 2013 werden het er vier, in augustus vijf, en in maart van dit jaar stond de partij voor het eerst op zes zetels.
Bestaanscrisis
De partij lijkt haar bestaanscrisis te hebben overwonnen, maar in historisch perspectief is de score nog erg mager. Bij GL werden vijf à zes zetels jarenlang beschouwd als ondergrens. Haar beste uitslag bij Kamerverkiezingen haalde de partij in 1998, toen met Paul Rosenmöller elf zetels werden veroverd. Vier jaar later kwam GL uit op tien, een score die in 2010 met Femke Halsema werd geëvenaard.
In de peilingen stond de partij overigens regelmatig hoger (tot zestien zetels), en ook bij verkiezingen voor de Provinciale Staten, de gemeenteraden en het Europees Parlement deed GL het steevast beter. Zo kreeg ze bij de vorige Europese verkiezingen, in 2009, 8,9 procent van de stemmen.
Strategisch stemmen
Een verklaring is dat bij landelijke verkiezingen veel potentiële GL-kiezers 'strategisch' stemmen. Ze geven hun stem aan de PvdA, om die partij te steunen in haar race met de VVD of het CDA.
Dat GL nu maar op zes staat, is des te opmerkelijker omdat de PvdA in de peilingen ongekend slecht scoort. Samen komen PvdA en GL niet verder dan zo'n twintig zetels, terwijl ze er in de Tweede Kamer nooit minder dan 33 hebben gehad.
Vijver
Vermoedelijk geeft een deel van de potentiële GL-kiezers nu de voorkeur aan D66. Beide partijen vissen in dezelfde vijver van hoogopgeleide, onkerkelijke kiezers in de steden. Maar Tom Louwerse, de maker van de Peilingwijzer, wijst erop dat uit onderzoek van de De Stemming van 1Vandaag blijkt dat de GL-sympathisanten ook vaak sympathie hebben voor de SP en de Partij voor de Dieren (en natuurlijk de PvdA).
Hoe dan ook laat de aanhoudend matige score van GL zien dat het vertrouwen in de partij onder Jolande Sap een enorme klap heeft gehad en dat het tijd kost zich daarvan te herstellen. Gezien de gestage opmars lijkt dat vertrouwen geleidelijk toch wel terug te keren.
De Peilingwijzer laat verder ook deze week weinig veranderingen zien. Alle verschuivingen vallen binnen de foutmarge. De VVD (23 tot 27 zetels) wint een zetel, de PvdA (11-15) verliest er weer één, waardoor deze partij weer op haar laagste score staat. D66 (23-27), de PVV (21-25), de SP (19-22) en het CDA (16-20) zijn (vrijwel) onveranderd. Bij de kleine partijen geldt dat ook voor de ChristenUnie (6-8), de SGP (3-5) en Partij voor de Dieren (2-4). 50Plus (3-7) levert een zetel in, en GroenLinks wint er één.
De NOS publiceert iedere woensdag De Peilingwijzer van politicoloog Tom Louwerse. In de Peilingwijzer worden peilingen van de Politieke Barometer (Ipsos), De Stemming (EenVandaag), Peil.nl (Maurice de Hond) en TNS Nipo samengevoegd. Meer over de methode achter De Peilingwijzer is te vinden op de website van Louwerse.