Dodenherdenking, ook in Duitsland

Door verslaggever Ewout de Bruijn

"We zitten hier vaak uren. Er wordt gegeten, gerookt en gespeeld. Echt een dagje uit." Bijna trots laat Grietje van der Woude (82) de witte natuurstenen grafsteen zien van haar broer Gerrit. Hij ligt samen met 1270 andere Nederlanders begraven op het ereveld van begraafplaats Stoffeler Friedhof in een voorstad van Düsseldorf.

Duizenden Nederlanders die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog liggen begraven in Duitsland. Hun families kozen ervoor om hen niet naar Nederland te halen. Uit eerbied voor de overledenen wilden ze hun stoffelijke resten niet verplaatsen. Soms was ook niet duidelijk waar het omgekomen familielid was gebleven.

Duitsers bij herdenking

Nederlandse oorlogsslachtoffers begraven en herdenken in Duitsland. Het klinkt beladen. Nabestaanden vinden dat meevallen. "We zijn hier met hele andere gevoelens dan vroeger", vertelt Bob Klunder (95). Hij loopt aan de arm van zijn zoon naar het ereveld, schuifelend, maar kordaat. "De eerste jaren kwamen we hier om een eerbetoon te brengen aan mijn schoonvader. Nu is het vooral samen herdenken. Samen met de Duitsers."

Steeds meer nabestaanden komen op 4 mei naar de Dodenherdenking op het Nederlandse ereveld in Düsseldorf. Dat er Duitsers bij zijn is geen issue, eerder normaal. "Ik wil absoluut niets goedpraten, maar er zijn genoeg Duitsers die ook gruwelden van alle gebeurtenissen", zegt Klunder.

Witte kruizen

Het Nederlandse ereveld is onderdeel van een grote begraafplaats in een voorstad van Düsseldorf. Bij de ingang wappert de Nederlandse vlag. 1270 witte kruizen staan langs de rand van het veld in kaarsrechte rijen, in een halve cirkel rondom het grasveld waarop een gedenksteen staat.

Grietje van der Woude komt ieder jaar trouw naar de herdenking. Dat het in Duitsland is, vindt ze niet erg. Van der Woude is zielsgelukkig dat ze vijf jaar geleden het graf van haar broer heeft gevonden. Tot die tijd wist de familie niet meer dan dat oom Gerrit was omgekomen, toen hij in Duitsland moest werken.

Oorlogsgraven Stichting

Van der Woude is opgegroeid in een weeshuis en leefde daar gescheiden van haar broers en zusters. Ze zagen elkaar alleen op zondag na de kerk. Daardoor heeft ze weinig herinneringen aan hen. Bij toeval ontdekte ze het bestaan van de Oorlogsgraven Stichting en daarmee de rustplaats van Gerrit.

De eerste tocht naar zijn graf in Düsseldorf-Oberbilk vond ze heel emotioneel. "Maar ook heel vreugdevol hoor, vergeet dat niet. Jarenlang had ik het gevoel dat ik alleen was. Nu heb ik Gerrit terug."