De kinderopera vanTheresienstadt

De documentaire 'De kinderopera van Theresienstadt', die de NOS vanavond uitzendt, vertelt het indringende verhaal achter de Joodse kinderopera Brundibár.

Die opera is geschreven in 1938 door de Tsjechisch-Joodse componist Hans Krása en werd voor het eerst opgevoerd in 1942 door de kinderen van het Joodse weeshuis in Praag. Het schijnbaar onschuldige sprookje heeft een diepere laag. Brundibár (brombeer), een verwijzing naar Hitler, wordt overwonnen door de kinderen.

Propaganda

In september 1943 werd de opera opnieuw uitgevoerd. Ditmaal in het concentratiekamp Theresienstadt in Tsjechië, waar alle kinderen en de componist elkaar weer troffen.

Theresienstadt was een doorgangskamp, van waaruit tienduizenden Joden naar vernietigingskampen werden gestuurd. Om aan de buitenwereld te laten zien hoe 'goed' de Joden het in Theresienstadt hadden, lieten de nazi's een propagandafilm maken waarin het leek alsof Hitler de Joden een mooie stad had geschonken, met winkels, sportmogelijkheden en culturele activiteiten.

De kinderen mochten Brundibár 55 keer uitvoeren, wat afleiding bood aan zowel de deelnemers als het publiek. Na de laatste voorstelling, waarbij de inspectie van het Rode Kruis aanwezig was, werden de meeste kinderen die hadden meegezongen afgevoerd naar Auschwitz.

Nieuw Amsterdams Kinderkoor

Vandaag wordt Brundibár door het Nieuw Amsterdams Kinderkoor opnieuw uitgevoerd in het Compagnietheater in Amsterdam. Ze doen dat in de oorspronkelijke Tsjechische versie.

Ela Weissberger is een van de weinige overlevenden van de oorspronkelijke cast. Ze is overgekomen uit de VS om de uitvoering bij te wonen en komt aan het woord in de documentaire.

Ze ontmoet de kinderen van het Nieuw Amsterdams Kinderkoor en vertelt graag over de kinderopera van toen. "Ik spreek met hun stem", aldus Weissberger, die veel van haar leeftijdgenoten weggevoerd zag worden uit Theresienstadt.

Toeschouwer

Met een andere overlevende, Peter Arad, keert documentairemaker Mélinde Kassens terug naar Theresienstadt. Hij herinnert zich de uitvoering van de kinderopera, die hij als toeschouwer bijwoonde.

Arad laat de directeur van het Nieuw Amsterdams Kinderkoor, Caro Kindt, zien waar Brundibár destijds werd opgevoerd.