Verzetsman en NSB'er in zelfde boot

Elk jaar op 4 mei worden in het Olympisch Stadion de sporters herdacht die zijn omgekomen in de Tweede Wereldoorlog. Dat gebeurde vanmiddag om 12.30 uur door het leggen van vijf kransen in de kleuren van de olympische ringen, door onder anderen Frank en Ronald de Boer.

Dit jaar stond de roeisport centraal. Relatief veel roeiers gingen in het verzet, maar ook NSB-voorman Meinoud Rost van Tonningen beoefende de sport.

Rol in het verzet

Volgens roeihistoricus Johan ter Berg is het geen toeval dat het roeien sporters voortbracht die een opvallende rol speelden tijdens de Tweede Wereldoorlog.

"Roeien is natuurlijk vooral een studentensport. En tijdens de oorlog organiseerden de studenten zich snel. Een relatief groot aantal ging in het verzet. Tijdens het begin van de oorlog is er nog geroeid, maar al snel kregen clubs als Laga en Njord een startverbod omdat ze stelling hadden genomen tegen de Duitsers."

Laga kent een opmerkelijke historie. De Delftsche Studenten Roeivereeniging verloor de meeste leden tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar is ook de club waarvan Meinoud Rost van Tonningen ooit president was.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog (in 1914) won de boot van Laga de Varsity, de belangrijkste studentenroeiwedstrijd van Nederland. De roeiers waren in die tijd een hecht gezelschap, maar dat veranderde in de jaren daarna. Rost van Tonningen werd aangetrokken door de ideeën van Hitler, terwijl één van zijn roeimaten, Marinus Spillenaar Bilgen, in het verzet ging.

Kamp Vught

De geschiedenis van Rost van Tonningen en Spillenaar Bilgen bleef lang onopgemerkt, totdat Ter Berg een foto met beide roeiers vond. De historicus ging op onderzoek uit.

"Spillenaar Bilgen was directeur geworden van de Papierfabriek Gelderland en leverde grote partijen papier aan illegale bladen zoals Ons Volk en Trouw. Uiteindelijk is hij verraden en opgepakt en in kamp Vught terechtgekomen."

"Uit teruggevonden dagboekfragmenten blijkt dat hij vanuit het kamp contact op heeft genomen met zijn oude vriend Rost van Tonningen in een poging executie te voorkomen. Of Van Tonningen de brief ooit heeft gelezen en wat zijn antwoord is geweest, weten we niet. Maar Spillenaar Bilgen werd in 1944 gefusilleerd in Vught. "

Spillenaar Bilgen en de andere omgekomen roeiers zijn met toespraken herdacht in het Olympisch Stadion.