'Wielerkoers van de hel' in Ieper

Het wordt wel de zwaarste race ooit genoemd. De Champs de Bataille, de Omloop van de Slagvelden, de eerste wielerwedstrijd na de Eerste Wereldoorlog. Meer dan tachtig renners reden eind april 1919 in zeven etappes bijna 2000 kilometer door Frankrijk, Luxemburg en België.

Alhoewel een Franse krant de wielerkoers organiseerde, raakte de wedstrijd in vergetelheid. Tot een Belgische historicus, Frank Becuwe, aan een boek begon over bier in de Eerste Wereldoorlog en door een vriend werd geattendeerd op de heroïsche koers.

Becuwe besloot het verhaal te onderzoeken en stuitte op foto's en oude krantenverslagen. "Het is ongehoord dat de wedstrijd toch is verreden", vertelt Becuwe. "Maar er was voor die tijd veel prijzengeld te verdienen. Velen zagen het wiel van de fiets als een rad van fortuin."

Onmenselijke koers

"Veel renners hadden een paar maanden of zelfs weken daarvoor nog aan het front gezeten. Het weer was afschuwelijk, ze reden langs kapotgeschoten steden en langs de loopgraven. De wedstrijd was bedoeld om de vele soldaten te eren die in de oorlog gevochten hebben. Maar wat blijft hangen is een bijna onmenselijke koers."

Er schreven zich 138 renners in; 87 stonden ook daadwerkelijk aan de start en maar 21 haalden de finish. Becuwe: "Omdat de vrede nog niet eens officieel was getekend was er een beperking aan de landen waar de renners vandaan konden komen. Duitsers, Oostenrijkers en Hongaren waren uitgesloten van deelname."

Frits Wiersma

"Er had zich ook één Nederlandse renner ingeschreven: Frits Wiersma. Ik heb me laten vertellen dat hij uiteindelijk niet mee mocht fietsen omdat er toen in Nederland een regel bestond dat wielrenners alleen op de baan mochten rijden, niet op de weg."

"In het wedstrijdreglement stonden bepalingen die nu tot verwondering leidden, maar in het licht van die tijd misschien wel normaal waren. Zo stond er bijvoorbeeld dat de organisatie geen verantwoordelijkheid droeg als een renner op een niet ontplofte granaat reed."

Last Post

Ook vandaag de dag zijn de tekenen van de Eerste Wereldoorlog in België nog zichtbaar. Vooral dit jaar, honderd jaar geleden na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, wordt de oorlog op tal van manieren herdacht. In Ieper bijvoorbeeld klinkt nog iedere dag de Last Post als eerbetoon aan de gevallenen.

Datzelfde Ieper is dit jaar ook de startplaats van de vijfde etappe in de Tour de France. In 1919 was het ook de doorkomstplek van de derde etappe van de Champs de Bataille.

"Etappe in de hel"

Een etappe die verreden werd onder extreme weersomstandigheden. Het was zo koud dat diverse renners afstapten. Zij die wel doorreden, kwamen vaak niet voor het donker over de finish. Een aantal overnachtte in de loopgraven, dezelfde loopgraven waar ze een paar maanden eerder nog als soldaat waren gelegerd.

Een journalist beschrijft de koers in de krant als een etappe in de hel: "Overal granaattrechters en abri's. Alles ligt in stukken en brokken. De wegen zijn opengereten. Alles is één grote puinhoop."

Charles Deruyter

Start en finish lagen in Straatsburg. De Omloop van de Slagvelden was ook bedoeld om te vieren dat de stad in de Elzas na bijna vijftig jaar Duitse bezetting was teruggegeven aan Frankrijk.

De koers werd gewonnen door de Belg Charles Deruyter. Hij kreeg geen opvolger, de wedstrijd werd nooit meer verreden. Frank Becuwe weet niet waarom: "Het kan zijn dat pas achteraf werd ingezien hoe roekeloos de hele onderneming was. Langs al die kapotte wegen, het verwoeste landschap. Ik denk echt dat de organisatoren bang waren dat niemand de finish zou halen."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl