Tekorten ziekenhuizen verdoezeld

Door redacteuren Rinke van den Brink en Hugo van der Parre

De financiële situatie van de ziekenhuizen is veel slechter dan de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) minister Schippers en de Tweede Kamer heeft verteld. In 2012 leden vier op de tien Nederlandse ziekenhuizen verlies. De raad van bestuur van de NZa heeft die belangrijke informatie verwijderd uit het jaarlijkse rapport over de staat van de ziekenhuizen.

Dat blijkt uit stukken die in het dossier zitten dat klokkenluider Arthur Gotlieb samenstelde over de NZa. Dat dossier is in bezit van NRC Handelsblad en de NOS. Twee weken voor zijn zelfgekozen dood overhandigde Gotlieb het aan zijn hoogste baas, NZa-bestuursvoorzitter Theo Langejan.

Verhuld

In de conceptversies van het rapport over de ziekenhuizen, de Marktscan Medisch Specialistische Zorg, staat dat het financieel slecht gaat met 35 van de 90 Nederlandse ziekenhuizen. Dat wordt verhuld door een tijdelijke regeling waarmee een deel van de verliezen die de ziekenhuizen in 2012 en 2013 leden achteraf verrekend wordt.

Maar, staat in het conceptrapport, "op het moment dat in 2012 geen sprake was geweest van een transitiemodel, zou 39% in plaats van 10% van de ziekenhuizen een negatief bedrijfsresultaat hebben gehad". Dat transitiemodel is de tijdelijke compensatieregeling.

Deze passage ontbreekt in het rapport dat in december 2013 aan de minister en de Kamer is gestuurd. Ook de bijbehorende tabellen ontbreken. Daaruit blijkt dat vijf universitaire ziekenhuizen en dertig van de ruim tachtig algemene en topklinische ziekenhuizen in 2012 eigenlijk verlies leden.

Hoogte onbekend

Het argument van Langejan om het rapport aan te passen was, schrijft Gotlieb in zijn dossier, dat nog niet precies bekend was hoe hoog de bedragen zijn die ziekenhuizen in het kader van de compensatieregeling ontvangen of moeten betalen over 2012.

Die vaststelling van Langejan klopt, maar laat onverlet dat zonder compensatie vier op de tien ziekenhuizen verlieslijdend zouden zijn geweest in 2012. Dat is iets wat de Kamer vast wel had willen weten. En minister Schippers ook.

Vragen stellen

Minister Schippers laat desgevraagd weten dat het gebruikelijk is dat het departement de stukken voor publicatie krijgt. Medewerkers van het ministerie kunnen dan vragen stellen over de onderbouwing of juistheid van de informatie of de conclusies en dat is volgens haar ook in dit geval gebeurd.

De NZa bepaalt uiteindelijk wat er wel of niet in het rapport komt te staan. De minister zegt dat ze alleen de definitieve versie heeft gezien. "Als ik ook de concept-rapporten moet lezen, heb je drie ministers van Volksgezondheid nodig," aldus Schippers.

Reactie NZa

De NZa wil niet reageren. Daarom is het ook niet duidelijk waarom Langejan de passage aanpaste. Wel laat een woordvoerder weten dat begin april een nieuwe rapportage naar de minister is gestuurd over de financiële toestand van de ziekenhuizen. Eind 2013 waren de compensatiebedragen die ziekenhuizen nog krijgen of juist moeten betalen nog niet definitief. Volgens de NZa is nu duidelijker hoe die verrekeningen eruit gaan zien, al zijn de definitieve cijfers er nog steeds niet.

Maar ook deze nieuwe cijfers veranderen niet dat 39 procent van de ziekenhuizen in 2012 verlies zou hebben gemaakt als de tijdelijke compensatiebedragen buiten beschouwing worden gelaten. En die waarschuwing wilden de inhoudelijk deskundigen van de NZa de minister en de Kamer geven.

Reacties? Rinke.van.den.Brink@nos.nl of Hugo.van.der.Parre@nos.nl