"Hoe had jij dat gedaan, Poetin?"
"Het werd tijd ook dat Oekraïne zijn tanden liet zien", zegt Marcel de Haas, luitenant-kolonel buiten dienst en Rusland-deskundige bij Clingendael in het NOS Radio 1 Journaal. Hij noemt de militaire acties van het Oekraïense leger in het oosten van het land "bitter noodzakelijk".
"Als je steeds een ultimatum stelt, en je doet niets, dan ben je in ieder geval Oost-Oekraïne kwijt. De manier waarop vind ik verstandig. Er worden geen tanks en vliegtuigen ingezet. Dat doe je met speciale eenheden, commando's en mariniers. Het is logisch dat ze eerst dat vliegveld hebben ingenomen. Maar straks wordt het veel moeilijker om de overheidsgebouwen in de verschillende steden te heroveren."
Hoe ga je dat dan doen?
"Naar verwachting doe je dat ook met commando's, en bij voorkeur vooral 's nachts. Want dan liggen mensen te slapen, zijn ze minder alert, zien ze minder door de duisternis. Dan komen ze met helikopters. En geleidelijk aan omdat ze heel goed weten dat Poetin alles kan aangrijpen om te zeggen: 'zie je wel, hier worden de Russisch sprekende mensen bedreigd, dus ik ga mijn troepen inzetten.' Dus vandaar die geleidelijkheid en met zo weinig mogelijk troepen."
Zie je die aanpak terug in de tactiek? Eerst het vliegveld, en afwachten hoe Rusland reageert?
"Ja, dat denk ik wel. De Oekraïners kennen de dreiging. Vladimir Poetin heeft al weken gezegd dat hij bij verdere destabilisering het recht in eigen hand kan en zal nemen. Daar schermt hij ook weer mee. Het is natuurlijk absurd dat een Russische president kan zeggen dat de regering van een buurland het recht niet heeft om het gezag in eigen land te herstellen."
Hoezo absurd?
"Dan denk ik: hoe had jij dat gedaan, Poetin? Mocht jij in Tsjetsjenië dan wel je eigen troepen inzetten? Wat-ie nog steeds doet. Maar daar praat hij niet over."
En hij praat ook niet over Russische militairen die in Oekraïne op de grond actief zijn.
"Ik denk eerder dat het om mensen gaat van de FSB, de Russische veiligheidsdienst waar Poetin zelf ook uit voortkomt. Die zijn gemengd met nationalistische en pro-Russische mensen in Oekraïne. Terwijl we tegelijkertijd weten dat minder dan een derde van de bevolking aansluiting wil met Rusland. Het is een andere situatie dan op de Krim. Soms zijn er Russische militairen. Dat zagen we eerder met eigen ogen in een reportage van Nieuwsuur. Daar stond ineens een Russische kolonel bij een Oekraïens politiebureau te roepen dat iedereen moest doen wat hij zei."
Wat als straks toch het Russische leger binnenvalt?
"Stel dat dat gebeurt, dat een deel van die veertigduizend Russische militairen de grens oversteekt, dan zou zomaar de meerderheid van de bevolking daar kunnen zeggen: wacht eens, maar dat willen we helemaal niet. En inderdaad, we zien tot nu toe hooguit een enkele demonstratie bij de overheidsgebouwen. Van de andere kant, daar staan niet meer dan tientallen Russisch sprekende mensen met wapens."
Is het te vergelijken met de Krim? Of met de allereerste demonstraties in Kiev?
"Het is niet te vergelijken met het Maidan-plein in Kiev. Daar waren demonstranten ongewapend. Hier zie je bij politiebureaus en overheidsgebouwen lieden met kalasjnikovs rondlopen. Waar komen die wapens vandaan? Deels zijn er wapendepots gekraakt. Maar ik denk ook dat de FSB erachter zit en wapens levert. En daarom kan het centrale gezag in Kiev zich niet veroorloven dat kerels met wapens allerlei zaken in je eigen land overnemen. Dan moet je wel ingrijpen. Anders moet je aftreden, want dan heb je geen gezag meer."