"Lessen trekken uit drama NZa"

Door redacteuren Rinke van den Brink en Hugo van der Parre

"Het is goed om Arthurs verhaal te delen. Veel meer mensen maken dit mee." Dat zegt Marcel Gotlieb over het dossier dat zijn broer Arthur opstelde over de manier waarop zijn leidinggevenden bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) met hem zijn omgegaan.

Arthur Gotlieb schreef een 600 pagina's dik dossier over de gang van zaken bij de NZa. Hij hekelde onder andere de slechte ICT-beveiliging. Twee weken na inlevering van het dossier pleegde hij zelfmoord.

Zuid-Frankrijk

Marcel Gotlieb schetst zijn broer als een vrolijke, warme en humorvolle man, die zijn werk serieus nam en zijn taken zeer nauwgezet uitvoerde. Hij was bij de NZa verantwoordelijk voor het onderwerp 'dure geneesmiddelen' en hield van zijn werk. Hij was geliefd bij zijn collega's.

Herhaaldelijk kaartte Arthur zaken aan die hij niet goed vond. Al in 2007 wees hij op de slechte ICT-beveiliging en opnieuw in 2011. "Ook vond hij dat de NZa-directeuren te dicht tegen de geneesmiddelenindustrie aanschurkten", zegt zijn broer Marcel. "Tweemaal per jaar lieten ze zich fêteren door de farmaceuten. Arthur pleitte meer dan eens bij de Raad van Bestuur voor een gedragscode, maar daar is nooit wat mee gedaan. De directeuren genoten liever van vijfsterrenhotels in Zuid-Frankrijk."

Uitgesloten

Vanaf september 2010, zo zegt Marcel, krijgt zijn broer het gevoel dat het management hem eruit wilde werken. De NZa moet reorganiseren en Arthur is op zijn afdeling de meest senior-medewerker, een relatief dure kracht waar ze in het kader van een reorganisatie wel van af willen. Alleen lukt het niet om een dossier tegen hem op te bouwen, want hij functioneert uitstekend.

Volgens Marcel besluit het management daarop om Arthur stelselmatig te demotiveren. Eerst door hem te negeren en tegen te werken. Zo moet hij keer op keer vragen om gesprekken met zijn leidinggevenden. Later wordt er stelselmatig niet gereageerd op zijn mails, hij wordt uitgesloten van vergaderingen, hij mag geen cursus volgen.

Twaalf onvoldoendes

"Als hij vragen stelde, leunde het management achterover en zei men: ik doe niks, de bal ligt bij jou. Hij stond er altijd alleen voor. Twee jaar geleden is hij begonnen om alles op te schrijven, eigenlijk van zich af te schrijven, want het vrat aan hem", aldus Marcel. In december vorig jaar krijgt hij opeens een beoordeling met twaalf onvoldoendes.

Voor Arthur Gotlieb is dat het moment om zijn dossier af te maken. Hij levert het op 8 januari in.

Geen uitweg

"Toen kon hij er niets meer aan veranderen, hij had er geen controle meer over", zegt Marcel. "Toen kwam ook de twijfel of hij sommige mensen niet te hard had beoordeeld. Hij werd bang om zijn baan te verliezen. Ik heb hem geprobeerd gerust te stellen dat het een persoonlijk verhaal is dat verteld mag worden. Maar hij raakte steeds meer in paniek en zag geen uitweg meer."

Op 22 januari maakt Arthur Gotlieb een einde aan zijn leven. Marcel vraagt een gesprek aan met Theo Langejan, de voorzitter van de NZa, omdat hij wil weten hoe hij aankijkt tegen Arthurs relaas.

Recht gedaan

Dat gesprek vindt plaats op 14 februari, maar wordt een teleurstelling. Marcel proeft geen enkel verantwoordelijkheidsbesef bij de NZa en krijgt de indruk dat Langejan niets gelezen heeft. Hij komt volgens Marcel niet verder dan "Wat jammer nou toch, hij had eerder bij ons moeten komen en het was nooit de bedoeling dat Arthur de NZa zou verlaten".

Arthurs verhaal komt nu naar buiten omdat de familie Gotlieb wil dat er recht wordt gedaan. "Het management mag hier niet mee wegkomen. Verder moeten de misstanden bij de NZa aangepakt worden, zodat Arthurs werk en dood niet voor niet geweest zijn."

Extern onderzoek

Marcel hoopt dat de betekenis nog verder reikt. "Wij vinden dat Arthur goed werk heeft geleverd, relevant voor alle mensen die in Nederland in eenzelfde situatie zitten. We willen dat er lessen worden getrokken voor de toekomst. Dit is een standaardwerk van hoe je niet moet omgaan met mensen."

De familie is blij dat er een onafhankelijk extern onderzoek komt naar aanleiding van Arthurs zaak. "Dat moet duidelijk maken wat er met Arthur gebeurd is, hoe de omgang met mensen is binnen de NZa en waarom die misstanden niet werden aangepakt."

Geen reactie NZa

De commissie die de zaak onderzoekt staat onder leiding van Hans Borstlap, lid van de Raad van State. Marcel werkt er graag aan mee. "Ik wacht het telefoontje van Hans Borstlap met belangstelling af."

De NZa wil niet reageren zolang het onderzoek loopt.