Wapen taboe voor veel winkeliers
Door redacteuren Ilan Sluis en Jikke Zijlstra
De meeste winkeliers en juweliers zijn niet van plan zich te bewapenen na de overval op het juweliersechtpaar in Deurne. Daarbij schoot de eigenaresse de overvallers waarschijnlijk dood, maar ze wordt mogelijk niet vervolgd. Toch is voor ondernemers de drempel om een wapen achter de toonbank te leggen hoog. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS langs ondernemers en brancheorganisaties.
Zorgen over veiligheid zijn er altijd. Veel ondernemers die de NOS sprak, hebben te maken gehad met inbraken, overvallen of ramkraken. Maar de standpunten over wapens achter de toonbank, legaal of illegaal, zijn sinds de gebeurtenissen in Deurne niet wezenlijk veranderd.
Cijfers zijn er niet; schattingen over hoeveel winkeliers een wapen in hun winkel hebben evenmin. Maar brancheorganisaties als VNO-NCW, Federatie Goud en Zilver en beveiligingsbedrijven en verzekeringsmaatschappijen denken dat bewapende winkeliers een uitzondering zijn.
Niet waard
Velen volgen cursussen over hoe te handelen bij overvallen. Ze leren het RAAK-principe: Rustig blijven, Aanvaarden, Afgeven van geld of goed, Kijken. Onder het motto: 'Geen geld of goed is het waard om je leven in de waagschaal te stellen'.
"Vier overvallen in vier jaar tijd. Vorige maand was tot nu toe de laatste keer", vertelt de eigenaresse van een snackbar in Zwolle. Er zaten vier klanten in de zaak; achter de toonbank stond een medewerker. "Gelukkig is niemand gewond geraakt", zegt de vrouw. De dief ging er met een paar honderd euro vandoor.
Bij alle vier de overvallen hadden de daders een vuurwapen bij zich, maar de eigenaresse zal zelf nooit een pistool aanschaffen. "Ik ben verzekerd, dus ik krijg het geroofde geld weer uitgekeerd. Bovendien is het me niet waard om vier jaar in de cel te moeten zitten omdat ik een overvaller heb neergeschoten."
Ook als het OM het juweliersechtpaar uit Deurne niet vervolgt, zal de snackbarhoudster geen wapen kopen. Ze houdt het bij camera's: drie buiten aan de gevel, zes binnen.
Hoort bij vak
Ook juwelierszaken in Zwolle hangen vol met camera's. Er is altijd angst dat klanten die er wat 'onguur' uitzien, een pistool uit hun tas halen. Als dat daadwerkelijk gebeurt, kan de winkelier op een knop drukken, waarna - als het goed is - zo snel mogelijk het beveiligingsbedrijf of de politie op de stoep staat.
Maar een wapen achter de toonbank leggen, gaat veel ondernemers te ver. "Ik ben bang dat ik hem zal gebruiken", zegt een ondernemer. De meeste juweliers accepteren gelaten dat slachtoffer worden van een overval nou eenmaal bij het vak hoort, blijkt in Zwolle.
Geen vrijbrief
Ook veel middenstanders aan de Bos en Lommerweg in Amsterdam-West hebben met criminaliteit te maken gehad. Maar een vuurwapen of mes, of zelfs maar een knuppel of loden pijp achter de kassa, gaat de meesten toch te ver. "Het wordt een wedloop. Daar wil ik niet in meegaan. Als het er ligt, gebruik je het misschien ook als je overvallen wordt. En wie weet hoe het dan afloopt. Misschien wel zoals in Deurne. Dat wil ik niet op mijn geweten hebben."
De houding van politie en Openbaar Ministerie in de zaak-Deurne wordt niet gezien als vrijbrief om het recht in eigen hand te nemen. "Het zal niet zo zijn dat justitie dit nu altijd op deze manier doet. Het zal wel per geval apart bekeken worden, denk je niet?", zegt een andere winkelier.
In zijn zaak staat de zoon van een juwelier. "Mijn vader werd in de jaren 80 overvallen en schafte daarna een wapen aan. Tijdens een ruzie met een boze klant zette hij dat ding op het hoofd van die klant. Hij werd mooi vervolgd en veroordeeld. Je wilt die problemen gewoon echt niet hebben."
De eigenaar van een tabakswinkel houdt er een andere mening op na. "Als die mensen in Deurne niet vervolgd worden, schaf ik een wapen aan. Hoe meer ik kan doen om te zorgen dat dat soort gastjes van mijn handel afblijven, hoe beter. Ik heb nu geen wapens, maar o wee als ze hier wat proberen. Ik geef mijn geld niet zomaar af. Ik sla er op los als ik de kans krijg."