Minder restricties campagnegift VS

Door correspondent Wouter Zwart

Geld gaat een nog grotere rol spelen bij Amerikaanse verkiezingen. Het Hooggerechtshof in Washington heeft de limiet op donaties aan politieke campagnes aangepast. Dat besluit werd met vijf tegen vier stemmen aangenomen.

Vanaf nu mogen Amerikanen geld doneren aan zoveel politici en campagnecomités als ze maar willen. Wel blijft het te schenken bedrag per kandidaat aan een maximum gebonden.

Het besluit kan grote gevolgen hebben voor het verloop van toekomstige verkiezingen, omdat er nu meer geld via een kortere weg in de campagnekassen stroomt.

Vrije meningsuiting

Tot vandaag mochten donateurs maximaal 2600 dollar per verkiezingscyclus aan een politieke kandidaat schenken. Wilde de donateur meerdere politici steunen, dan mochten die donaties bij elkaar niet meer dan 48 duizend dollar bedragen. Voor partijcomités gold een maximum van 74.000 dollar.

Het Hooggerechtshof bepaalt nu dat deze limieten in strijd zijn met artikel 1 van de Grondwet, dat de vrijheid van meningsuiting waarborgt. Onderdeel van die vrije meningsuiting is het steunen van degenen die in de ogen van de burger het land moeten leiden. Dat mag dus ook financiële steun zijn, volgens het Hooggerechtshof.

Hoewel het hof de persoonlijke limiet van 2600 dollar overeind houdt, schaft het de maxima op totale donaties af. Hierdoor kan een investeerder dus zoveel politici en partijcomités steunen als hij maar wil. Het totale bedrag dat een partij dan van één donateur via verschillende kandidaten binnenkrijgt, kan hierdoor dus gigantisch oplopen.

Oligarchen

Tegenstanders van dit systeem vrezen dat de politiek hiermee nog meer geregeerd zal worden door het grote geld. "Deze beslissing maakt van ons systeem een speeltuin voor Amerika's miljardairs en miljonairs," aldus Fred Wertheimer van belangenorganisatie Democracy 21. "Het helpt een nieuwe klasse van politieke oligarchen in het zadel."

Consumentenorganisatie Public Citizen noemt het een verwoestende klap voor de basisprincipes van de democratie.

De limieten die tot vandaag golden, stamden nog uit de jaren 70 en waren juist bedoeld om corruptie tegen te gaan. De Nixon-campagne en het daaropvolgende Watergate-schandaal hadden pijnlijk duidelijk gemaakt hoe rijke industriëlen met donaties hun macht in Washington inkochten. Met de ingevoerde limieten moest het vertrouwen van de bevolking in de politiek worden hersteld.

Super PACs

In 2010 werd een groot deel van die limieten alweer teruggedraaid. Toen besloot het Hooggerechtshof dat vakbonden en bedrijven ongelimiteerde donaties mogen doen aan politieke campagnecomités (zogeheten Super PACs), zolang die comités maar geen directe band hebben met de verkiezingskandidaat.

Nu het hof ook de limiet op persoonlijk donaties aan campagnes opheft, ligt de weg weer vrij voor investeerders om grotere financiële invloed uit te oefenen in de politieke arena.