Alarm huisartsen over ouderenzorg

Door redacteuren Ardi Vleugels en Bas de Vries

De Nederlandse huisartsen maken zich grote zorgen over ouderen die thuis moeten blijven wonen, maar dat eigenlijk niet kunnen. In een onderzoek van de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) zegt driekwart nu al te merken dat dit moeilijkheden oplevert. De artsen zien dit probleem groter worden door het kabinetsbeleid om de toegang tot verzorgingshuizen te beperken.

"Dit is reden om alarm te slaan", zegt LHV-voorzitter Steven van Eijck. "De kwaliteit van de zorg is op deze manier niet meer gegarandeerd." Volgens Van Eijck ontstaat er een kloof omdat er al verzorgingshuizen worden gesloten, terwijl er nog niet genoeg zorg in de buurt is geregeld. "Kabinet, zorg versneld dat er wijkverpleging komt!"

"Het gaat vaak om mensen van 90 jaar en ouder die zelf vaak aangeven dat ze graag verzorgd zouden worden", zegt een huisarts tegen de NOS. "Verontrustend", vindt een ander. "Ik voorzie grote problemen voor de ouderen en overbelasting van de huisarts."

Verwaarlozing

In het LHV-onderzoek onder 875 huisartsen in bijna 300 gemeenten voorspelt 83 procent dat ouderen te weinig gaan eten en drinken of dat ze in de problemen komen omdat ze geestelijk achteruit gaan. Dat laatste betekent dat ze bijvoorbeeld vereenzamen, zichzelf verwaarlozen, depressief worden of verward over straat zwerven.

Sinds begin dit jaar kunnen er minder ouderen naar het verzorgingshuis. In plaats daarvan zet het kabinet in op "zorg op maat" op buurtniveau. Gemeenten en zorgverzekeraars moeten dat gaan organiseren, met hulp van onder meer huisartsen en wijkverpleegkundigen. Maar gemeenten moeten dat doen met minder geld. Slechts 27 procent van de huisartsen vertrouwt erop dat dit systeem gaat werken, blijkt uit het onderzoek.

Onverantwoord

"Huisartsen zijn het eens met de basisgedachte achter dit beleid: dat het goed is als ouderen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen", aldus Van Eijck. "Maar dan moet dat natuurlijk wel verantwoord zijn door een goed zorgsysteem en dat is het nu al lang niet altijd."

De zorgen beperken zich niet tot de ouderen. Huisartsen benadrukken dat vooral mantelzorgers de problemen moeten opvangen, en dat die door overbelasting dan ook weer een beroep doen op de huisarts.

Brand

De Ouderenombudsman laat weten telefoontjes te krijgen van bezorgde buurtbewoners. Zij zijn bang dat een oudere buurtbewoner zo verward is, dat hij of zij bijvoorbeeld brand veroorzaakt.

Dat is geen irreële angst: een analyse die het Verbond van Verzekeraars maakte voor de NOS laat zien dat polishouders in de leeftijdsgroep 80 tot 85 jaar drie keer zoveel brandschade melden als mensen tussen de 50 en 55. De brandweer waarschuwde eind vorig jaar al dat het aantal senioren dat overlijdt door brand de komende jaren zal verdubbelen.

Sluipend

Dit jaar zijn er al 18 mensen omgekomen bij brand, onder wie zes ouderen. "Daarmee zitten we al op 43 procent van het aantal omgekomen ouderen in heel 2013, en er is nog geen kwart jaar verstreken", zegt lector brandpreventie Rene Hagen.

Volgens Kenniscentrum Wonen en Zorg, waar zorgaanbieders en corporaties in samenwerken, vormt dit een sluipend maatschappelijk probleem. "Corporaties krijgen steeds meer te maken met onveilige situaties en schades. Er is nog te weinig aandacht voor wat dit beleid betekent voor de veiligheid in een wijk."

Oplossingen

In het hele land zijn huisartsen bezig in kaart te brengen op wie in hun praktijk extra moet worden gelet. Uit onderzoek in Nijmegen blijkt dat bij een op de acht 70-plussers zelfstandig wonen problemen oplevert. Volgens een soortgelijk onderzoek in de Rotterdamse wijk Ommoord gaat het daar om 42 procent van de ouderen, van wie meer dan de helft "zeer kwetsbaar" is.

Huisartsen proberen er samen met andere zorgverleners ook oplossingen voor te verzinnen. Zo hebben zorgverleners in Nijmegen een systeem opgezet waarmee ouderen, hulpverleners en mantelzorgers digitaal kunnen overleggen. Directeur Marion Borghuis van de zorggroep Nijmegen heeft daarbij nog wel een zorg: de overheid moet bereid zijn mee te betalen aan dit soort extra inspanningen. En die toezegging is er op dit moment nog niet.

Klik hier voor een overzicht van reacties over dit onderwerp die wij kregen van huisartsen van ons kennisnetwerk NOS Net.

Vragen of opmerkingen? Stuur een e-mail naar Ardi.Vleugels@NOS.nl of Bas.de.Vries@NOS.nl.